غارها پدیده‌های طبیعی در سرتاسر زمین هستند که به دلیل ظاهر جالب و شگفت‌انگیزی که دارند مورد توجه زمین شناسان و گردشگران قرار می‌گیرد. یکی از زیباترین غارهایی که در کشور ایران واقع شده مربوط به غار خربس قشم می‌شود که در پانزده کیلومتری این جزیره قرار دارد. براساس بررسی‌هایی که باستان شناسان از این منطقه انجام شده است؛ آنها پی بردند قدمت این غار به دوره ماده‌ها باز می‌گردد. غارهای خربس بر روی ارتفاعات کوهی مشرف به ساحل جنوبی قشم قرار گرفته‌اند که از چهار دهانه تشکیل شده که از درون به هم پیوسته هستند و ارتفاع آنها بین ۲۰ الی ۳۰ متر متغیر است.
تاریخچه غار خاربس
غار خربس که در روستای به همین نام قرار دارد، جزء روستاهای باستانی جزیزه قشم محسوب می‌شود. از روزگاران گذشته تا زمان پادشاهی ساسانیان روستای خربس، بسیار آباد بوده است؛ به صورتی که این منطقه، محلی برای سیاحت گران و کشتی بانان بوده است؛ اما امروزه این روستای باستانی به یک ویرانه تبدیل شد و تنها باقی‌مانده این روستا مربوط به یک گورستان و برکه می‌شود. از ساختارهای مختلف غارهای خربس می‌توان به این نتیجه پی برد که در زمان‌های مختلفی، افراد متعددی در این غار زندگی می‌کردند و براساس اقتضای حالشان در سبک و معماری این غار تغییراتی ایجاد کردهاند؛ اما به طورکلی باستان شناسان براین باور هستند که قدمت این غار به دروان ماده‌ها باز می‌گردد.
اگر بخواهیم معماری کلی غار را در نظر بگیریم، به احتمال زیاد این غار در زمان مادها نیایشگاه مهر و محل عبادت و پرستش ستایش الهه میترا بوده است. برخی از مردم بومی این روستا بر این باور عقیده دارند که این منطقه محلی برای نگهداری استخوان مردگان بوده است؛ زیرا در آئین زردتشت استخوان مردگان را در محل به خصوصی نگهداری می‌کردند. نظریه بعدی که درباره این نوع غار وجود دارد مربوط به پناهگاه افراد در زمان یورش دزدان دریایی می‌شود؛ زیرا زمانیکه دزدان دریایی به روستا حمله می‌کردند؛ زنان، کودکان و افراد سالمند مجبور می‌شدند در غارهای پناهنده شوند.
معرفی غار خاربس قشم
غار خاربس دنباله رشته کوه‌های چین خورده زاگرس بوده که به دلیل ظاهر عجیب‌شان از دور ظاهری تپه مانند دارند. ارتفاع دیوارهای غار خاربس در قسمت‌های مختلف، متفاوت بوده و به طور میانگین دهانه هرکدام از این غارها بین ۲۰ الی ۳۰ متر متفاوت است. غارهای خاربس با فروکش کردن آب دریا در درون کوه به صورت حفره‌های تودرتو به وجود آمده‌اند؛ اما به طورکلی غار خاربس با گذر زمان دستخوش تغییرات زیادی شده است. در سال‌های کنونی در قسمت راست غار، هنرمندان سنگ‌تراش دالان‌ها و دهلیزهای جدید ایجاد کردهاند تا الگوی جدیدی برای شناسایی غارهای اصلی به وجود بیاورند.
هنرمندان درون دهلیزها و دالان‌های حفره شده از طرح‌های شبیه به طرح‌های باستانی ایجاد کردهاند تا بتوانند اصالت این غار را حفظ کنند. ورودی غار از ۹ روزنه تشکیل شده است. پشت این نوع روزنه‌ها تالار قرار گرفته که درون تالار دو طاقچه کوچک برای جاچراغی وجود دارد. درون غار خاربس انواعی از تالارها، دهلیزها، چشمه‌ها، اتاق‌ها و روزنه‌های متعددی وجود دارد که تمام آنها با راه‌های مختلفی به هم متصل هستند؛ و به طورکلی ابعاد تالارهای این غار حدود ۴ در ۵٫۵ متر است. در قسمت پایینی غار خربس برکه زیبایی وجود دارد که از آن برای نگهداری آب باران استفاده می‌کردند.
معماری غار خربس جزیره قشم
زمانیکه غار را از دور تماشا می‌کنید فقط چند روزنه کوچک در کنار هم می‌بینید؛ اما در واقع این غار شگفت‌انگیز از دو طبقه به وجود آمده که طبقه اول آن براساس عوامل طبیعی و طبیقه دوم آن توسط دست بشر شکل گرفته است. طبقه اول این مکان از یک دالان ورودی و ۳ حفره در کنار هم تشکیل شده‌اند، اما در طبقه دوم که ساخته دست بشر باشد از یک تالار بزرگ و تعداد زیادی راهرو و چندین اتاق تودرتو وجود دارد. در انتهای قسمت راهرو جنوبی، حفره‌ای چاه مانند قرار دارد که از آن زمان بارش باران برای جمع آوری آب استفاده می‌کردند. زمان بازدید از غار خاربس از یک روزنه وارد و از یک روزنه دیگر خارج می‌شوید. توجه داشته باشید که تمام این روزانه‌ها در زمان‌های قدیم به عنوان ورودی غار محسوب می‌شدند.
موجودات زنده غار خربس
مردم بومی این منطقه بر این عقیده باور دارند که در قسمت بالایی غار یک جفت عقاب ماهی‌گیر زندگی می‌کنند. از موجودات دیگری که در این غار زندگی می‌کنند، می‌توان به خفاش‌های دم موشی اشاره کرد؛ اما توجه داشته باشید این نوع جانداران در قسمت‌های زیرین غار به زندگی خود ادامه می‌دهند. خفاش‌های دم موشی و عقاب‌های ماهی‌گیر، دو گونه از کمیاب‌ترین موجودات در سطح زمین هستند که در معرض انقراض قرار گرفته‌اند.
آدرس غار خربس
غار باستانی خربس در ۱۵ کیلومتری جزیره قشم و در حوالی روستای خربس و روستای رمچاه قرار دارد. اگر قرار است از مرکز جزیره قشم به بازدید از این غار سحرانگیز بپردازید، می‌توانید از بزرگراه خلیج فارس و جاده دفاری استفاده کنید. توجه داشته باشید مسیر دفاری نزدیک‌ترین مسیر از مرکز جزیره تا غار خربس خواهد بود؛ زیرا فاصله این دو مکان با این جاده حدود ۱۵ کیلومتر است. بعد از عبور روستای دفاری، وارد جاده قشم می‌شوید و پس از آن با طی کردن ۵ کیلومتر به خیابان غار خربس در سمت راست می‌رسید.
روش دومی که می‌توانید از قشم به غار خربس سفرکنید مربوط به بزرگراه خلیج فارس می‌شود؛ اما مسافت این مسیر حدود ۱۹ کیلومتر است. توجه داشته باشید مسیر بزرگراه خلیج فارس به غار با اینکه طولانی است؛ اما شما می‌توانید در طول سفر خود از جاذبه‌های گردشگری و مراکز خرید متنوعی دیدن کنید. برای استفاده از این مسیر کافیست که ابتدا به بزرگراه خلیج فارس وارد شوید و سپس به سمت میدان آزادی بروید. در ادامه باید از بلوار آزادگان و جاده قشم عبور کنید و به سمت غار حرکت بروید.
امکانات غار خربس
امروزه از این غار به دلیل جاذبه‌های گردشگری و قدمتی که دارد هر ساله افراد زیادی برای بازدید از ان اقدام می‌کنند به همین دلیل برای رفاه حال مسافرین در اطراف این غار از امکانات رفاهی و تفریحی متنوعی استفاده کردهاند که برخی از آنها شامل موارد زیر می‌شوند:
- پارکینگ عمومی
- غرفه‌های متعددی که انواع صنایع دستی را به فروش می‌رسانند.
- سرویس‌های بهداشتی
- مکان‌های ویژه برای برای برپایی چادر
- فضای سبز برای استراحت
- پله و نرده‌های چوبی برای بازدید از غار خربس
ساعت بازدید غار خربس قشم
غار خربس جزیره به طورکلی در تمام روزهای هفته پذیرای مهمان‌های خود است. برای بازید از این منطقه باستانی می‌توانید از ساعت ۶ صبح الی ۵ عصر مراجعه کنید. توجه داشته باشید اگر بخواهید از تمام قسمت‌های غار بازدید کنید باید حدود ۲ ساعت زمان صرف کنید. برای وارد شدن به غار باید برای هر نفر بلیط جداگانه‌ای تهیه شود. قیمت بلیط بازدید غار به ازای هرنفر می‌تواند متفاوت باشد. برای گرفتن بلیط باید به باجه‌های تعبیه شده در ورودی مجموعه مراجعه کنید.
توصیه های قبل از بازدید غار خربس
بازدید از غار خربس قطعا یک تجربه متفاوت و به یادماندنی است، اما برای اینکه در حین سفر برای شما مشکلی رخ ندهد باید به چندین نکته توجه داشته باشید که شامل موارد زیر می‌شوند:
- اگر می‌خواهید از جاذبه‌های گردشگری اطراف غار بازدید کنید باید یک برنامه ریزی دقیق داشته باشید.
- برای بازدید از غارها و تالارهای اصلی باید از پله‌ها بالا رویدف به همین دلیل باید کفش‌های شما مناسب باشند.
- توجه داشته باشید افراد سالمند یا افرادی که مشکلات حرکتی دارند، نمی‌تواند از این امکان دیدن کنند.
- غار در نزدیکی ساحل قرار دارد به همین دلیل برای جلوگیری از آفتاب طاقت فرسای جزیره باید از کلاه، عینک و کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
- به هیچ عنوان برروی بدنه یا دیوارهای غار یادگاری ننوسید، زیرا تمام کندکاری‌های درون غار قدمت و هویت غار هستند.
بهترین زمان برای بازدید از غار مرموز خربس
آب و هوای جزیره قشم به طورکلی گرم و شرجی بوده که معمولا در فصل تابستان و بهار گرمای طاقت فرسای دارد؛ به همین دلیل بهترین زمان سفر به قشم و بازدید از جاذبه‌های گردشگری آن در فصل پاییزه و زمستان است. توجه داشته باشید برای بازدید از غار مرموز خربس باید پله‌های زیادی را طی کنید که این امر در هوای شرجی و گرم جزیره بسیار سخت و طاقت فرسا است، به همین دلیل بهترین زمان بازدید از غار اواسط فصل پاییز تا اواخر فصل زمستان است.
جاذبه های گردشگری نزدیک به غار خربس
جاذبه‌های گردشگری زیادی در اطراف غار تاریخی خاربس قرار دارد که هرکدام از آنها مزایا و امکانات تفریحی و رفاهی خود را دارند. برخی از جاذبه‌های گردشگری نزدیک به غار خربس مربوط به موارد زیر می‌شوند:
- فاصله غار تا جزیره زیبای قشم حدود ۱۵ کیلومتر
- فاصله دره ستارگان تا غار باستانی خربس حدود ۹ کیلومتر
- قلعه پرتقالی‌ها در فاصله ۱۴ کیلومتری غار قرار دارد.
- جزایر ناز تا غار خربس قشم حدود ۱۶ کیلومتر فاصله وجود دارد.
- فاصله غار خربس تا مراکز خرید درگهان حدود ۱۵ کیلومتر
سخن پایانی
غار خاربس یکی از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی بوده کهدر ۱۵ کیلومتری جزیره قشم قرار دارد. این منطقه به دلیل قدمت این غار، مورد توجه اکثر باستان شناسان قرار گرفته است. براساس گفته محققان قدمت این مکان تاریخی به زمان مادها باز می‌گردد. این غار با گذشت زمان دچار تغییرات زیادی شده است که به همین دلیل نظریه‌های زیادی درباره این مکان وجود دارد. برخی از افراد بر این عقیده باور دارند که غار خربس محلی برای عبادت الهه میترا بوده و بعضی دیگر بر این عقیده پافشاری دارند که زمان زرتشیان محل نگهداری استخوان مردگان بود. البته همچنان گروهی هم بر این باور هستند که این غار توسط بشر برای پناهگاه ساخته به وجود آمده است.
