غذای محلی رشته پلو، که اصالتاً از شهر مشهد در استان خراسان رضوی، استان اردبیل و استان کرمانشاه معروف است، در سراسر ایران به شیوه‌های مختلفی طبخ و مورد استفاده قرار می‌گیرد. این غذا، یکی از انواع محبوب پلوهای ایرانی است که می‌توان به شکل‌های متنوعی آن را در خانه آماده کرد و در کنار خانواده مزه‌بازی کرد.
رشته پلو به‌صورت ساده با افزودن انواع مختلف خورش‌ها مانند قیمه، قورمه سبزی، خرما، کشمش، عدس، گوشت قلقلی، مرغ، بوقلمون یا ماهی دودی می‌توان آن را طبخ کرد. اما ادویه اصلی استفاده شده در پخت رشته پلو، زردچوبه است که در گذشته تنها ادویه‌ای بود که به این غذا افزوده می‌شد.
برای تهیه رشته پلو، تنها به برنج و رشته پلویی نیاز است. رشته پلویی که در بازارها موجود است، نسبت به رشته آش، کمی نازک تر است و به دلیل داشتن سبوس بیشتر، رنگ تیره‌تری دارد. طرز تهیه این غذا بسیار ساده و هزینه‌ای نیست و می‌توان آن را به‌سرعت درست کرد.
با این معرفی کلی، اکنون به توضیحات بیشتر درباره طرز تهیه رشته پلو و انواع مختلف آن می‌پردازیم.
طرز تهیه رشته پلو با کشمش و خرما
رشته پلو ساده، غذایی بسیار لذیذ و قابل تمتع برای همه افراد، از جمله گیاهخواران، است. برای تهیه این غذا به مواد اساسی زیر نیاز دارید:
مواد لازم برای چهار نفر:
- ۲ پیمانه برنج
- ۱۰۰ گرم رشته پلویی
- روغن، زردچوبه، و نمک به مقدار لازم
- یک عدد پیاز بزرگ، پوست کنده و خلالی خرد شده
- نصف پیمانه کشمش، از قبل خیس شده
- ۱۰ عدد خرما، بدون هسته و از وسط نصف شده
- نصف قاشق چای‌خوری زعفران دمکرده
- یک عدد نان لواش، سنگک یا تافتون
- نصف قاشق چای‌خوری دارچین
با استفاده از این مواد، می‌توانید رشته پلوی ساده و خوشمزه‌ای را آماده کنید.
طرز تهیه
مرحله اول: ابتدا برنج را بشویید و دو ساعت قبل از پخت، در آبی که یک قاشق غذاخوری نمک به آن افزوده‌اید، خیس کنید.
مرحله دوم: نصف یک قابلمه را با آب پر کنید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا به جوش آید. سپس یک قاشق غذاخوری نمک را در آب قرار دهید. سپس برنج خیس‌شده را به قابلمه بریزید و منتظر باشید تا آب دوباره به جوش بیاید.
مرحله سوم: پنج دقیقه پیش از آماده شدن برنج، رشته‌های پلویی را به سه قسمت تقسیم کرده و آنها را به قابلمه اضافه کنید. سپس همه را با هم مخلوط کنید تا یکدیگر را تازه نگه دارند. در پایان این مرحله، برنج را آبکش کنید.
مرحله چهارم: قابلمه را به روی حرارت متوسط گاز قرار دهید و سه تا چهار قاشق غذاخوری روغن مایع یا زیتون را اضافه کنید. سپس نان لواش، سنگک یا تافتون را در کف قابلمه قرار دهید. برنج و رشته را در قابلمه بریزید و به مدت ۴۵ دقیقه تا یک ساعت بگذارید تا دم‌کشد.
مرحله پنجم: در آخرین ۱۵ دقیقه دم‌کشیدن برنج، زعفران دمکرده را با مقداری روغن یا کره مخلوط کنید و روی پلو بریزید.
مرحله ششم: در حین دم‌کشیدن برنج، روغن را در ماهیتابه داغ کنید و پیازهای خلالی خرد شده را اضافه کنید تا طلایی شوند. سپس زردچوبه و دارچین را اضافه کرده و با هم تفت دهید تا بوی ادویه‌ها دربیاید. سپس کشمش‌ها و خرماهای بدون هسته را به آن اضافه کنید و تفت دهید تا نرم شوند. در انتها تابه را از روی حرارت بردارید.
مرحله هفتم: برنج را در دیس بکشید و روی آن را با پلوی زعفرانی و مخلوط کشمش و خرما تزئین کنید. همچنین ته‌دیگ نان را فراموش نکنید.
طرز تهیه رشته پلو با عدس
مواد لازم برای چهار نفر
- ۲ پیمانه برنج
- ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم رشته پلو قهوه‌ای رنگ
- یک پیمانه عدس
- یک عدد پیاز پوست کنده و نگینی خرد شده
- ۵۰ گرم کره حیوانی
- ۳۰۰ تا ۵۰۰ گرم فیله مرغ نواری خرد شده
- ۳ قاشق غذاخوری زعفران دمکرده
- یک قاشق غذاخوری دارچین
- یک عدد پیاز پوست کنده و نگینی خرد شده
- نصف پیمانه کشمش پلویی و خرما
- نمک و فلفل و روغن به میزان لازم
طرز تهیه
مرحله اول: ابتدا برنج را شسته و به مدت یک تا دو ساعت در آب و نمک خیس کنید. همچنین، عدس را از چند ساعت قبل خیس کنید تا بپزد. کشمش‌ها را نیز در آب خیس کرده و هسته خرماها را حذف کنید.
مرحله دوم: پیازهای خرد شده را در یک تابه با روغن داغ سرخ کنید تا طلایی شوند. همچنین، فیله‌های مرغ را با نمک، فلفل و زردچوبه در روغن داغ سرخ کنید. سپس پیازهای سرخ شده، کشمش و خرما را به فیله‌های مرغ اضافه کرده و مواد را به‌طور کامل تفت دهید.
مرحله سوم: عدس را در یک قابلمه آب جوش جداگانه بپزید. سپس آب آن را ریخته و کنار گذاشته تا کاملاً پخته شود.
مرحله چهارم: برنج خیس‌شده را در قابلمه آب جوش بریزید و حدود پنج دقیقه قبل از آبکش کردن، رشته پلویی را به آن اضافه کنید و مواد را با هم مخلوط کنید. یک دقیقه قبل از آبکش کردن، عدس پخته را به مواد داخل قابلمه اضافه کنید و مخلوط را برای ترکیب خوب آماده کنید. سپس مواد را آبکش کنید.
مرحله پنجم: روغن را در کف قابلمه داغ کرده و ته‌دیگ مورد نظر را در کف قابلمه چین کنید. سپس مخلوط برنج، عدس و رشته پلو را در قابلمه بریزید و به طبقات لایه بندی کنید. بین طبقات، دارچین را بپاشید. سپس قابلمه را برای حدود ۴۵ دقیقه روی شعله ملایم گاز دم کنید.
مرحله ششم: پس از دم کشیدن برنج، برخی از رشته پلو را با زعفران مخلوط کنید. سپس رشته پلو را در دیس بکشید و روی آن را با مخلوط مرغ، کشمش و خرما و همچنین پلوی زعفرانی تزئین کنید.
طرز تهیه رشته پلو مشهدی
مواد لازم برای چهار نفر
- ۴ عدد ران مرغ
- ۳ پیمانه برنج
- ۳۰۰ گرم رشته پلویی
- نمک و فلفل سیاه به مقدار لازم
- یک عدد پیاز متوسط پوست کنده و نگینی خرد شده
- ۴ قاشق سوپخوری زعفران دمکرده غلیظ
- سماق و دارچین به مقدار لازم
- ۵۰ گرم روغن مایع و کره
مرحله آماده‌سازی مرغ:
ران مرغ را با نمک، فلفل سیاه و آب لیمو مزه‌دار تند کنید و آن را برای نیم ساعت در یخچال قرار دهید.
در همین حین، پیاز را به صورت خرد شده در روغن سرخ کنید تا طلایی شود.
سپس ران مرغ را به پیازها اضافه کرده و برای چند دقیقه تفت دهید تا مرغ‌ها به طور کامل پخته شوند.
حدود یک لیوان آب جوش را به تابه اضافه کرده و درب آن را بپوشانید تا مرغ‌ها برای ۴۵ دقیقه بپزند.
در ۱۰ دقیقه آخر پخت، دو قاشق غذاخوری زعفران دمکرده را به مرغ‌ها اضافه کنید تا مزه‌ی دلپذیر زعفران به مرغ‌ها برسد.
در نهایت، آب مرغ باید به‌اندازه‌ی سسی غلیظ شود تا طعم مرغ و پیاز بهتری به آن ببخشید.
مرحله دوم: آماده‌سازی برنج
- برنج را از چند ساعت قبل با آب و نمک خیس کنید تا بهتر بپزد.
- سپس آب برنج را خالی کنید و برنج را در یک قابلمه با آب جوش بریزید.
- در پنج دقیقه آخر پخت برنج، رشته‌ها را به آن اضافه کنید و هم بزنید تا رشته‌ها نرم شوند و به طور کامل با برنج مخلوط شوند.
- پس از پنج دقیقه، برنج و رشته را آبکش کنید تا آب زائد آنها تمامی شود.
مرحله سوم
روغن را در کف قابلمه داغ کنید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید. برنج و رشته آبکش کرده را در کف قابلمه بریزید و فشرده کنید. ران مرغ پخته شده را روی برنج قرار دهید و روی آنها آب مرغ باقی‌مانده، سماق و دارچین بپاشید. سپس لایه برنج دیگر، ران مرغ و برنج نهایی را به ترتیب در قابلمه بریزید. درب قابلمه را ببندید و بگذارید برنج بخار کند. شعله گاز را کم کنید و به مدت ۴۵ دقیقه رشته پلو را دم بزنید.
مرحله چهارم
در ۱۰ دقیقه آخر پخت، کره، دو قاشق غذاخوری روغن مایع و بقیه زعفران را روی برنج بریزید. رشته پلو مشهدی را در دیس بکشید و از طعم آن لذت ببرید.
طرز تهیه رشته پلو با گوشت چرخ کرده
مواد لازم
- ۳ پیمانه برنج
- ۱۵۰ گرم رشته
- ۲۰۰ گرم گوشت چرخ‌کرده
- یک عدد پیاز متوسط پوست کنده و رنده شده
- یک عدد پیاز کوچک پوست کنده و خلالی خرد شده
- یک تا ۲ قاشق غذاخوری آرد
- یک پیمانه کشمش
- یک پیمانه گردو
- یک قاشق چای‌خوری دارچین
- یک قاشق غذاخوری زردچوبه
- ۲ قاشق غذاخوری گلاب
- نمک، فلفل، پودیر سیر، ادویه پلویی و روغن حیوانی به مقدار لازم
- ۴ قاشق غذاخوری زعفران دمکرده
- یک عدد نان لئاش برای ته‌دیگ
طرز تهیه
برای آماده‌سازی برنج، ابتدا برنج را با آب بشویید و سپس حدود یک تا دو ساعت قبل از پخت، آن را در آبی که یک قاشق غذاخوری نمک داخل آن حل شده است خیس کنید. سپس نصف یک قابلمه متوسط را با آب پر کرده و روی حرارت متوسط قرار دهید تا به جوش بیاید. سپس یک قاشق غذاخوری نمک را به آب اضافه کنید. بعد از خالی کردن آب برنج، آن را به داخل قابلمه بریزید. در این مرحله، آب از جوش می‌افتد. شعله گاز را کم نکنید و اجازه دهید تا آب دوباره به جوش آید.
برای آماده‌سازی رشته، رشته‌ها را از وسط نصف کرده و در حین جوشیدن برنج، آنها را در کمی روغن در تابه تفت دهید. توجه داشته باشید که حرارت زیر تابه باید کم باشد تا رشته‌ها نسوزند. به‌آرامی رشته‌ها را جابه‌جا کنید تا از خرد شدن جلوگیری کنید.
پس از تفت دادن رشته‌ها در تابه، در پنج دقیقه آخر از جوش برنج، آن را به قابلمه بریزید و با برنج مخلوط کنید. مواد را برای پنج دقیقه با هم بپزید و سپس آبکش کنید. در صورتی که برنج شما شور باشد، روی آن کمی آب سرد بریزید تا مزه زیادی از برنج کم شود.
برای آماده‌سازی پلو، قابلمه را روی شعله متوسط گاز قرار دهید و سه تا چهار قاشق غذاخوری روغن مایع یا زیتون در آن بریزید. برای ته‌دیگ از نان لواش استفاده کنید. نان را به اندازه کف قابلمه برش دهید و در کف قابلمه قرار دهید. سپس حدود دو کفگیر از برنج را در یک کاسه با دو تا سه قاشق غذاخوری زعفران دمکرده مخلوط کنید.
بخشی از مخلوط برنج و رشته ساده را در قابلمه بریزید. سپس یک لایه پلوی زعفرانی را روی برنج ساده بریزید و کمی ادویه پلویی روی آن بپاشید. لایه‌ها را تکرار کنید تا برنج ساده و پلوی زعفرانی تمام شود. بعد از ریختن همه برنج، به کمک انتهای یک قاشق چند سوراخ داخل برنج ایجاد کنید تا برنج بهتر دم بکشد. درب قابلمه را با دم‌کنی بپوشانید و رشته پلو را روی حرارت ملایم گاز قرار دهید تا برای ۴۵ دقیقه تا یک ساعت به‌خوبی دم بکشد.
در ۱۵ دقیقه پایانی دم کشیدن پلو، مقداری کره یا روغن حیوانی را آب کنید و روی برنج بریزید تا خوش‌عطر و خوش‌طعم شود.
برای طرز تهیه ماده‌سازی مواد روی رشته پلو می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:
- آب پیاز را رنده کرده و سپس ان را چرخ کنید جدا کنید تا پیاز ریز شود.
- گوشت چرخ‌کرده، آرد نخودچی، پودر سیر، زردچوبه، نمک و فلفل را به نسبت دقیق در یک میکسر یا مخلوط کن قوی قرار دهید و به مدت حداقل ۱۰ دقیقه به‌طور کامل مخلوط کنید تا مواد به هم بچسبند و ترکیب یکنواختی داشته باشند.
- مایه گوشتی را در یک کاسه یا ظرف مناسب قرار داده و آن را با پوشش سلفون محکم کنید و در یخچال به مدت حداقل ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت قرار دهید تا مواد خود را بگیرند و متمایل به جامد شدن شوند.
- پیازهای خلالی خرد شده را در روغن داغ تفت دهید تا به رنگ طلایی برسند و سپس آنها را از روغن خارج کنید و روی دستمال کاغذی یا کاغذ روغنی قرار دهید تا اضافه روغن جذب شود.
- در همان روغن داغ کوفته ریزه‌ها را با دقت و با استفاده از دست‌های مرطوب به‌شکل کوفته‌های ریزه تشکیل دهید و در دستمال کاغذی یا کاغذ روغنی آنها را قرار دهید تا اضافه روغن جذب شود.
- کوفته‌ها را در روغن داغ سرخ کنید تا به رنگ طلایی شوند. سپس آنها را به‌طور مرتب و برای جلوگیری از خرد شدن به‌صورت دوری در تابه قرار دهید و به‌طور یکنواخت بپزید.
- در صورت تمایل، پیاز سرخ شده و کره یا روغن حیوانی را به کوفته‌های سرخ شده اضافه کنید و آنها را با هم مخلوط کنید تا طعم و مزه بهتری داشته باشند.
- در آخر، زعفران دمکرده را با یک قاشق غذاخوری آب جوش کنید و به تابه اضافه کنید و مواد را هم بزنید تا رنگ و طعم زعفران به تمام مواد منتقل شود.
- مخلوط گوشت و پیاز داغ را از روی حرارت بردارید و آماده برای سرو کنید.
با این روش حرفه‌ای، ماده‌سازی برای رشته پلو با کیفیت و طعمی عالی تهیه خواهید کرد.
نتیجه گیری
رشته پلو یکی از غذاهای محبوب و سنتی ایرانی است که از زمان‌های قدیمی در فرهنگ غذایی این کشور ریشه دارد. این غذا اغلب به عنوان یک غذای اصلی و خوراکی اصلی در وعده‌های نهار و شام مورد استفاده قرار می‌گیرد. مواد اصلی آن شامل رشته (نودل)، گوشت (معمولاً گوشت گوسفند یا گوشت مرغ)، پیاز، روغن و ادویه‌ها می‌باشد.
برای تهیه پلو ابتدا رشته‌ها در آب جوشانده و پخته می‌شوند. سپس گوشت و پیاز در روغن تفت داده و به رشته‌ها اضافه می‌شوند. برخی از ادویه‌های معمولاً به کار رفته در تهیه پلو شامل زعفران، زرشک، دارچین، هل، زردچوبه و فلفل سیاه می‌باشد. سپس مواد را به مدت معینی (معمولاً تا زمانی که گوشت و رشته کاملاً پخته شوند و طعم مطلوبی بدست آید) پخته و در ظرف سرو قرار داده می‌شود.
پلو به عنوان یک غذای پرانرژی و اشباع‌کننده محسوب می‌شود که ترکیبی از نشاسته، پروتئین و چربی را فراهم می‌کند. از آنجایی که شامل گوشت و رشته است، ارزش غذایی بالایی دارد و می‌تواند به عنوان یک وعده غذایی کامل و سنگین محسوب شود. اما برای افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند یا مشکلات سلامتی خاصی دارند، ممکن است نیاز باشد میزان مصرف آن را محدود کنند یا نسخه‌هایی با مواد کم چرب‌تر و کم‌کالری‌تر تهیه کنند.
