توسط : 
تنگه واشی یکی از شگفتانگیزترین جلوههای طبیعت ایران است که در دل کوههای سرسبز و پرآب فیروزکوه جای گرفته و با زیبایی منحصربهفرد خود، هر ساله هزاران گردشگر را از تهران و دیگر نقاط کشور به سوی خود جذب میکند. این تنگه که همچون گذرگاهی باریک میان دیوارههای بلند سنگی شکل گرفته، با رودخانهای خروشان که در تمام طول مسیر همراهتان خواهد بود، تجربهای فراموشنشدنی از پیمایش در دل طبیعت را رقم میزند.
نزدیکی تنگه واشی به پایتخت، آن را به یکی از بهترین مکان های تفریحی اطراف تهران بدل کرده است؛ بهخصوص برای کسانی که در روزهای گرم تابستان به دنبال هوایی خنک و منظرهای دلانگیز هستند. در مسیر سفر به این مکان رؤیایی، میتوان از جاذبههای دیگری همچون روستای خمده با طبیعت بکر و کوچهباغهای باصفایش، آبشار کمردشت که در نزدیکی فیروزکوه قرار دارد، و ییلاقات خوشآبوهوای اطراف تهران مانند شمشک، میگون و اوشان نیز بازدید کرد. ترکیب این جاذبهها با آرامش رودخانهها، طراوت جنگلها و چشمانداز کوهستانها، سفری کامل و خاطرهانگیز را برای گردشگران رقم میزند.
تنگه واشی | بهشتی کم نظیر در اطراف تهران
تنگه واشی، یکی از زیباترین و خاصترین جاذبههای طبیعی و تاریخی ایران است که در نزدیکی تهران واقع شده و به دلیل ترکیب منحصربهفرد طبیعت بکر، تاریخ فرهنگی و امکانات گردشگری، هر ساله گردشگران فراوانی را به سمت خود جذب میکند. این مکان که اغلب به عنوان یک مقصد عالی برای سفرهای کوتاه آخر هفته شناخته میشود، تجربهای خاص و متفاوت را در دل رشتهکوههای البرز و طبیعت سرسبز شمال ایران فراهم میآورد. در این مقاله به طور کامل شرح مفصل و جامعی از موقعیت جغرافیایی، تاریخ، جاذبههای طبیعی، مسیر دسترسی، امکانات اقامتی و بهترین زمان بازدید تنگه واشی ارائه خواهد شد.
معرفی و موقعیت جغرافیایی
تنگه واشی که به نام تنگه ساواشی نیز شناخته میشود، در مسیر جاده هراز، بین تهران و فیروزکوه و درست پشت تونل وانا واقع شده است. فاصله آن از تهران حدود ۱۵۷ کیلومتر است و در استان مازندران قرار دارد. این تنگه بخشی از رشتهکوههای البرز میباشد و در میان درهای باریک با دیوارههای سنگی بلند و رودخانهای با آب سرد و زلال جریان دارد.
نام «واشی» برگرفته از واژه مازندرانی «واش» به معنای چمن و دشت سرسبز است. تنگه واشی در واقع دربرگیرنده دو بخش اصلی است: تنگه اول با نام واشی که تنگتر و مهیجتر است و تنگه دوم یا سا که پهنتر بوده و به یک آبشار زیبا منتهی میشود. بین این دو تنگه، دشتی سرسبز به نام ساواشی واقع شده که جایگاه مناسبی برای استراحت و کمپینگ است.
تاریخچه و اهمیت فرهنگی
از نظر تاریخی تنگه واشی قدمتی حدود ۱۹۰ سال دارد و از گذشتههای دور محل عبور و سکونت انسانها بود. اهمیت تاریخی این منطقه به دلیل وجود کتیبههای حکاکی شده بر دیوارههای سنگی آن است که به دستور فتحعلیشاه قاجار در سال ۱۲۳۰ هجری قمری ساخته شدهاند. این کتیبههای تاریخی تصویری از شکارگاه شاهزادهها را به نمایش میگذارند و به عنوان یکی از آثار فرهنگی و تاریخی مهم منطقه شناخته میشوند.
در دوره پهلوی نیز این منطقه مورد توجه قرار گرفت و با ایجاد امکانات رفاهی اولیه برای گردشگران به یکی از مقاصد مهم تفریحی اطراف تهران تبدیل شد. همچنان این کتیبهها و محل خود تنگه، میراثی ارزشمند و جذاب برای علاقهمندان به تاریخ و فرهنگ میباشند.
ویژگیهای طبیعی و جاذبههای دیدنی تنگه واشی
تنگه اول (واشی)
بخش اول تنگه به طول حدود ۲۵۰ متر است. این تنگه دارای دیوارههای صخرهای بسیار بلند که در برخی قسمتها تا ۱۰۰ متر ارتفاع دارند، میباشد و رودخانهای سرد و زلال در دل آن جریان دارد. عمق آب این رودخانه معمولاً تا زانو و در برخی نقاط تا کمر است و برای عبور از آن باید احتیاط نمود. این تنگه باریک و پرچالش، بیشتر برای علاقهمندان به طبیعتگردی و ماجراجویی مناسب است و عبور از رودخانه و حرکت در میان صخرهها تجربهای هیجانانگیز ایجاد میکند.
دشت ساواشی
پس از عبور از تنگه اول، به دشت ساواشی میرسیم؛ دشت نسبتاً وسیعی به طول حدود ۱۷۰۰ متر که فضای آرامشبخشی برای استراحت، پیکنیک و حتی کمپینگ فراهم میآورد. پوشش گیاهی متنوع، خزهها و جریان آبهای کوچک، هوای تازه و چشماندازهای طبیعی این دشت را به محلی ایدهآل برای استراحت گردشگران مبدل کرده است.
تنگه دوم (سا)
تنگه دوم یا سا پهنتر و بلندتر است و طولی حدود ۸۰۰ متر دارد. در این قسمت جریان آب آرامتر است و پوشش گیاهی شامل خزهها، درختچهها و گیاهان آبی زیبا، فضایی دلنشین و سرسبز ایجاد کردهاند. این بخش با یک آبشار طبیعی ۱۵ متری که در انتهای تنگه قرار دارد، خاتمه مییابد. حوضچههای کوچک اطراف آبشار فرصتهای مناسبی برای آبتنی و عکاسی فراهم میکنند.
پوشش گیاهی و جانوری
تنگه واشی میزبان گونههای گیاهی متنوعی است که برخی از آنها کمیاب و با خواص دارویی مانند باریجه میباشند. این گونهها به دلیل ارزش طبی و اکولوژیک خود حفاظت میشوند و برداشت غیرمجاز آنها ممنوع است. همچنین منطقه زیستگاه انواع پرندگان کوچک و حشرات متنوع است که به حفظ اکوسیستم طبیعی و تعادل محیط زیستی کمک میکنند.
کتیبه تاریخی
کتیبه ۶ در ۷ متری که به دستور فتحعلیشاه بر دیوارههای سنگی ابتدایی تنگه حک شده، نه تنها یک نماد فرهنگی است بلکه جلوهای از سابقه تاریخی منطقه محسوب میشود.
مسیر دسترسی و شرایط بازدید
برای بازدید از تنگه واشی، ابتدا باید از جاده فیروزکوه به سمت روستای جلیزجند حرکت کنید. پس از طی این مسیر جاده آسفالته، مسیر خاکی ۴.۵ کیلومتر از کنار مزارع و جویبارها شما را به نقطه آغاز پیادهروی در تنگه میرساند.
مسیر پیادهروی تنگه حدود ۳ کیلومتر است که شامل سه بخش اصلی میشود:
- مسیر تنگه اول (واشی) به طول ۲۵۰ متر، عبور از دره باریک با دیوارههای بلند و رودخانه.
- عبور از دشت سرسبز ساواشی به طول ۱۷۰۰ متر برای استراحت و کمپینگ.
- عبور از تنگه دوم (سا) به طول ۸۰۰ متر و رسیدن به آبشار طبیعی.
به دلیل عبور رودخانه و مسیر ناهموار، توصیه میشود کفش مناسب پیادهروی و لباسهای ضدآب همراه داشته باشید. همچنین توجه به شرایط جوی و وضعیت آب رودخانه بهخصوص در فصلهای بارانی ضروری است.
امکانات اقامتی و اقامت در تنگه واشی
اقامتگاههای بومگردی و خانههای روستایی
در روستای جلیزجند که فاصله حدود ۸ تا ۱۰ کیلومتری از تنگه دارد، چند اقامتگاه بومگردی و خانههای روستایی با امکانات اولیه و مناسب پذیرای گردشگران هستند. نمونه بارز آن «خانه باغ ساواش» است که فضایی سنتی و دنج، با ظرفیت تا ۸ نفر، آشپزخانه مجهز و سرویسهای بهداشتی فراهم میکند و امکان برگزاری تورهای محلی را نیز دارد.
سوییتها و ویلاهای اجارهای
در شهرستان فیروزکوه نیز انواع سوییتها و ویلاهای مبله اجارهای وجود دارد که به صورت روزانه یا ماهانه قابل رزرو هستند. این اقامتگاهها معمولاً مجهز به امکانات گرمایشی، آشپزخانه و خدمات رفاهی پیشرفتهتری میباشند.
کمپینگ در طبیعت
برای دوستداران طبیعت و کمپینگ، دشت ساواشی گزینهای بینظیر برای برپایی چادر در فصول گرم سال (از خرداد تا ابتدای شهریور) محسوب میشود. البته باید توجه داشت که امکانات رفاهی ثابت مانند سرویس بهداشتی و تأمین آب آشامیدنی در محل کمپینگ وجود ندارد و میبایست تجهیزات لازم را به همراه داشت.
نکات مهم برای اقامت
- بهتر است اقامتگاه خود را از قبل رزرو کنید به خصوص در فصل تابستان و تعطیلات.
- برخی اقامتگاهها قوانین خاصی مانند ارائه مدارک محرمیت دارند.
- امکان برگزاری مراسم کوچک و حضور حیوانات خانگی بسته به مقررات محلی متفاوت است.
- هماهنگی با راهنمای محلی برای تورها و فعالیتهای جانبی توصیه میشود.
بهترین زمان بازدید از تنگه واشی
بهترین زمان برای بازدید از تنگه واشی فصل تابستان، مخصوصاً از اواخر خرداد تا اوایل شهریور است. در این ماهها، هوا گرمای قابل قبولی دارد ولی با وجود جریان آب سرد رودخانه و سایه دیوارهها، اقلیم منطقه بسیار خنک و دلپذیر میشود. این موضوع باعث شده که تنگه واشی یکی از محبوبترین مقصدهای تابستانی اطراف تهران باشد.
ارزیابی فصلها:
- بهار (فروردین و اردیبهشت): ممکن است به دلیل بارشهای بهاری، آب رودخانه بالا باشد و عبور سختی داشته باشد اما سرسبزی و طراوت خاصی در طبیعت وجود دارد.
- تابستان (تیر و مرداد): بهترین زمان برای بازدید، با دمای هوا حدود ۲۴ تا ۲۵ درجه، مناسب برای پیادهروی و آبتنی در آبشار.
- پاییز: هوا رو به خنکی میرود و گردشگران کاهش مییابند، طبیعت نمای پاییزی میپوشد.
- زمستان: به دلیل سرمای زیاد، یخبندان و احتمال سیلاب، بازدید توصیه نمیشود مگر با تجهیزات حرفهای کوهنوردی.
در زمان اوج گردشگری (تابستان، تعطیلات و آخر هفتهها) منطقه شلوغ است؛ اگر قصد آرامش و خلوت دارید، بازدید در وسط هفته یا ساعات اولیه صبح توصیه میشود.
جاهای دیدنی نزدیک تنگه واشی
برای کامل شدن تجربه سفر به تنگه واشی، بازدید از جاذبههای اطراف نیز پیشنهاد میشود:
- روستای سله بن: یک روستای ییلاقی سرسبز با باغها، چشمهها و طبیعتی چشمنواز.
- چشمه آب معدنی خمده: مملو از آب زلال و خنک که برای آبدرمانی محبوب است.
- تنگه میشینه: یکی دیگر از تنگههای زیبا و مناسب برای طبیعتگردی و کوهنوردی سبک.
- پل ورسک: سازه تاریخی عظیم و مشهور ایران که از شاهکارهای مهندسی دوران خود است.
- غار رودافشان: غاری وسیع با قندیلها و تالارهای زیبا، تجربهای خاص برای علاقهمندان به غارنوردی.
- روستای هرانده: دهکدهای با کوچه باغهای دیدنی، نهرهای پرآب و هوا و طبیعت دلپذیر.
هر یک از این مقاصد در فاصله کوتاهی از تنگه واشی قرار دارند و میتوان در یک یا دو روز، سفری ترکیبی و متنوع داشت.
نکات مهم سفر به تنگه واشی
- کفش و لباس مناسب برای پیادهروی و عبور از رودخانه همراه داشته باشید.
- وسایل ضروری کمپینگ مثل چادر، کیسه خواب و لوازم اولیه را فراموش نکنید.
- آب آشامیدنی کافی همراه ببرید و زباله خود را به طور کامل جمعآوری کنید.
- شرایط آب و هوا را قبل از سفر بررسی کنید.
- از چیدن گیاهان کمیاب و آسیب رساندن به طبیعت پرهیز کنید.
- در صورت عدم آشنایی با مسیر، از راهنمای محلی استفاده کنید.
- زمانبندی سفر خود را به گونهای تنظیم کنید که بتوانید قبل از تاریکی به اقامتگاه بازگردید.
سخن پایانی….
تنگه واشی یکی از بینظیرترین و دوستداشتنیترین جاذبههای طبیعی ایران است که ترکیبی از طبیعت بکر کوهستانی، رودخانه خنک و آبشارهای زیبا، تاریخ و فرهنگ غنی و امکانات رفاهی نسبتا خوب را در کنار هم دارد. این تنگه با نزدیکی به تهران، دسترسی مناسب و فضای دلپذیر، فرصت مناسبی برای گذراندن روزی به یادماندنی در دل طبیعت و تجربه یک سفر کوتاه ولی پر از خاطرات خوش برای همه گروههای سنی و سلایق مختلف است.
با تهیه تجهیزات لازم، انتخاب زمان مناسب و برنامهریزی اقامت، بازدید از تنگه واشی میتواند یکی از بهترین تجارب طبیعتگردی و گردشگری شما باشد. پیشنهاد میکنیم اگر به دنبال مکانی آرام، زیبا و متفاوت برای سفر هستید، تنگه واشی را جزو برنامههای خود قرار دهید.
