توسط : 
مهاجرت به استرالیا تنها به معنای آغاز یک زندگی جدید نیست، بلکه برنامه‌ریزی برای آینده و دوران بازنشستگی را نیز در بر می‌گیرد. یکی از موضوعات مهم برای مهاجران، آشنایی با سیستم بازنشستگی استرالیا و نحوه بهره‌مندی از آن است. این سیستم ترکیبی از سوپرنویشن (Superannuation)، یعنی پس‌انداز اجباری و داوطلبانه افراد و مستمری دولتی (Age Pension) است که دولت برای حمایت از سالمندان واجد شرایط ارائه می‌دهد. درک قوانین مربوط به شرایط اقامت، نحوه دسترسی به سوپر و تأثیر درآمدها و دارایی‌های خارجی بر میزان مستمری، برای مهاجران ضروری است. آگاهی درست در این زمینه به مهاجران کمک می‌کند تا ضمن تطبیق با شرایط جدید، آینده‌ای امن‌تر و مطمئن‌تر در دوران بازنشستگی برای خود و خانواده‌شان رقم بزنند.
سیستم بازنشستگی استرالیا چگونه کار می‌کند؟
سیستم بازنشستگی استرالیا که با نام Superannuation شناخته می‌شود، یک طرح پس‌انداز اجباری برای دوران بازنشستگی است. در این سیستم، کارفرما موظف است درصدی از حقوق کارمند را به صندوق بازنشستگی او واریز کند. این مبلغ که به آن Superannuation Guarantee (SG) گفته می‌شود، از اول جولای ۲۰۲۵ معادل ۱۲ درصد از دستمزد عادی محاسبه می‌شود. وجوه واریزی به صندوق، در کنار سایر سرمایه‌های اعضا تجمیع شده و در بازارهای مالی مختلف مانند سهام، اوراق قرضه و دارایی‌های دیگر سرمایه‌گذاری می‌شود تا در طول زمان رشد کرده و منبعی برای تأمین حقوق بازنشستگی استرالیا فراهم کند.
یکی از ویژگی‌های مهم این سیستم، مفهوم صندوق بازنشستگی الحاقی (Stapled Super Fund) است. به این معناست که اگر فرد شغل خود را تغییر دهد، صندوق بازنشستگی او همراهش خواهد بود و کارفرمای جدید موظف است پرداخت‌ها را به همان صندوق انجام دهد. علاوه بر سهم اجباری کارفرما، افراد می‌توانند به صورت داوطلبانه نیز مبالغی را به صندوق اضافه کنند و از مزایای مالیاتی آن بهره‌مند شوند. همچنین بیشتر صندوق‌های بازنشستگی خدماتی مانند بیمه عمر، ازکارافتادگی دائم و بیمه درآمد را ارائه می‌دهند. افراد معمولا از سن ۵۵ تا ۶۰ سالگی، پس از رسیدن به سن بازنشستگی تعیین‌شده و خروج از بازار کار، می‌توانند به پس‌انداز خود دسترسی پیدا کرده و آن را به یک حساب درآمد بازنشستگی تبدیل کنند.
سن بازنشستگی در استرالیا
در استرالیا سن مشخص و یکسانی برای بازنشستگی وجود ندارد و شرایط به نوع منبع بازنشستگی بستگی دارد. اگر فرد بخواهد از مستمری دولتی (Age Pension) استفاده کند، باید به سن ۶۷ سالگی رسیده باشد. علاوه بر شرط سنی، معیارهایی مانند مدت زمان اقامت در استرالیا، سطح درآمد و میزان دارایی نیز در نظر گرفته می‌شود. در مقابل، برای دسترسی به سوپر (Superannuation) یا همان پس‌انداز بازنشستگی شخصی که طی سال‌های اشتغال توسط کارفرما واریز شده است، الزامی به صبر کردن تا ۶۷ سالگی وجود ندارد. افراد می‌توانند از سنین پایین‌تر، معمولا بین ۵۵ تا ۶۰ سالگی، که به آن سن نگهداری (Preservation Age) گفته می‌شود، از این سرمایه استفاده کنند.
این تفاوت انعطاف‌پذیری زیادی برای افراد فراهم می‌کند. کسانی که پس‌انداز کافی در سوپر خود دارند می‌توانند زودتر از سن ۶۷ سالگی بازنشسته شوند و هزینه‌های زندگی خود را از محل این سرمایه تأمین کنند. با این حال، برای دریافت حقوق دولتی همچنان باید تا ۶۷ سالگی منتظر بمانند. همچنین قانونی وجود دارد که به افراد ۶۵ سال به بالا اجازه می‌دهد حتی در صورت ادامه اشتغال، کل موجودی سوپر خود را آزاد کرده و برداشت کنند. به این ترتیب هر فرد می‌تواند متناسب با شرایط مالی و برنامه زندگی خود، زمان مناسب برای بازنشستگی را انتخاب کند.
حقوق بازنشستگی مهاجران در استرالیا
حقوق بازنشستگی مهاجران در استرالیا ترکیبی از Age Pension و Superannuation است. طبق قوانین، سن واجد شرایط برای Age Pension در حال حاضر ۶۷ سال است و فرد باید حداقل ۱۰ سال مقیم استرالیا باشد. میزان دریافتی بسته به درآمد و دارایی متغیر است، اما به طور کلی از ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۵، حداکثر مبلغ Age Pension برای یک فرد مجرد حدود ۱,۱۷۸ دلار هر دو هفته (تقریبا ۳۰,۶۰۰ دلار در سال) و برای زوجین حدود ۴۶,۲۰۰ دلار در سال است. البته اگر فرد از کشور مبدأ خود مستمری دریافت کند، این مبلغ در محاسبات لحاظ شده و مستمری دریافتی از دولت استرالیا را کاهش می‌دهد.
در کنار مستمری دولتی، نقش سوپر (Superannuation) برای داشتن بازنشستگی با کیفیت بسیار پررنگ است. از ۱ ژوئیه ۲۰۲۵، سهم اجباری کارفرما به سوپر ۱۲٪ حقوق عادی کارکنان تعیین شد. بر اساس آمار رسمی، میانگین موجودی سوپر برای افراد ۶۰ تا ۶۴ ساله حدود ۳۰۰ تا ۳۸۰ هزار دلار است و برای افراد بالای ۷۰ سال ممکن است به بیش از ۴۰۰ هزار دلار برسد. این ارقام نشان می‌دهد که برای مهاجران، ترکیب Age Pension و سوپر می‌تواند پایه‌ای مطمئن برای بازنشستگی فراهم کند. استفاده از منابع رسمی مانند Services Australia و مشاوره‌های تخصصی موسساتی مثل یونیک ویزا کمک می‌کند مهاجران بهترین تصمیم‌های مالی و حقوقی را متناسب با شرایط خود بگیرند.
نحوه محاسبه و برداشت از سوپرنویشن
برداشت از سوپرنویشن (Superannuation) در استرالیا زمانی ممکن است که فرد به سن نگهداری (Preservation Age) رسیده یا ۶۵ ساله شده باشد، هرچند در شرایط خاص مانند سختی مالی یا طرح‌هایی مثل First Home Super Saver Scheme می‌توان زودتر نیز برداشت کرد. برداشت می‌تواند به‌صورت یکجا (Lump Sum) یا به شکل حساب بازنشستگی با پرداخت‌های منظم انجام شود و میزان آن بر اساس ترکیب بخش معاف از مالیات و بخش مشمول مالیات محاسبه می‌شود؛ بخشی از مبلغ نیز ممکن است مشمول مالیات بر حقوق بازنشستگی شود. برای شروع، کافی است وارد پورتال آنلاین صندوق سوپر یا حساب myGov در سایت ATO شده و اطلاعات بانکی و مدارک لازم را ثبت کنید تا پس از بررسی، مبلغ به حساب شما واریز شود.
کمک‌های دولت استرالیا به بازنشستگان
کمک‌های دولت استرالیا به بازنشستگان (Age Pension) به صورت پرداخت‌های منظم دو هفته یکبار به افراد واجد شرایط انجام می‌شود و هدف آن کمک به تأمین هزینه‌های زندگی سالمندان است. برای دریافت این مستمری، فرد باید حداقل ۶۷ سال سن داشته باشد، شرایط اقامت در استرالیا را برآورده کند (حداقل ۱۰ سال اقامت، که پنج سال آن بدون وقفه باشد) و همچنین در آزمون‌های درآمد و دارایی، کمتر از سقف تعیین‌شده قرار گیرد. این کمک مالی می‌تواند منبع اصلی درآمد بازنشستگان باشد یا در کنار سایر منابع مانند سوپرنویشن و پس‌اندازهای شخصی، نقش مکمل را ایفا کند. مدیریت و پرداخت Age Pension بر عهده Services Australia است و بازنشستگان می‌توانند برای دریافت اطلاعات بیشتر یا خدمات مشاوره مالی رایگان به این نهاد یا بخش‌های مرتبط مانند Department of Veterans’ Affairs مراجعه کنند.
تفاوت سیستم بازنشستگی ایران و استرالیا
در ایران، سیستم بازنشستگی بیشتر بر پایه صندوق‌های دولتی و بیمه‌های اجتماعی شکل گرفته است. سازمان تأمین اجتماعی برای کارکنان بخش خصوصی و صندوق بازنشستگی کشوری برای کارمندان دولت، اصلی‌ترین نهادهای تأمین مالی دوران بازنشستگی به شمار می‌روند. منابع این صندوق‌ها از محل حق بیمه‌ای که کارگر، کارفرما و گاهی دولت پرداخت می‌کنند تأمین می‌شود. با این حال، چالش‌هایی مثل بازنشستگی‌های زودهنگام، کسری منابع صندوق‌ها، پوشش ناکافی برای مشاغل غیررسمی و پایین بودن سطح مستمری نسبت به درآمد دوران اشتغال، از نقاط ضعف این سیستم محسوب می‌شود.
در مقابل، استرالیا یک مدل ترکیبی و پیشرفته‌تر دارد که شامل بازنشستگی عمومی دولتی و سیستم پس‌انداز اجباری موسوم به سوپر (Superannuation) است. در این ساختار، کارفرمایان موظف‌اند درصد مشخصی از حقوق کارکنان را در حساب‌های بازنشستگی آنها واریز کنند و این مبالغ در طول زمان سرمایه‌گذاری می‌شود. همچنین دولت با معافیت‌های مالیاتی و مشوق‌های گوناگون افراد را به پس‌انداز بیشتر برای دوران بازنشستگی ترغیب می‌کند. به همین دلیل، میزان مستمری در استرالیا بیشتر به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری فرد در طول سال‌های کاری بستگی دارد و معمولا از ثبات مالی بیشتری نسبت به سیستم ایران برخوردار است.
نکات مهم برای مهاجران ایرانی درباره بازنشستگی در استرالیا
یکی از مهم‌ترین موضوعات برای بازنشستگان ایرانی در استرالیا، مدیریت مالی و برنامه‌ریزی بلندمدت است. هزینه‌های زندگی در استرالیا، از مسکن و قبوض گرفته تا خوراک و حمل‌ونقل، نسبتا بالاست و باید مطمئن شد که پس‌انداز یا درآمد بازنشستگی توانایی پوشش این مخارج را دارد. توجه به نرخ ارز و نحوه انتقال پول از ایران نیز اهمیت دارد، چون نوسانات می‌تواند ارزش درآمد را کاهش دهد. در این زمینه مشورت با مشاوران مالی و مالیاتی به مهاجران کمک می‌کند تا از مشکلاتی مثل مالیات مضاعف و افت سرمایه جلوگیری کنند. سلامت هم بخش دیگری است که نباید نادیده گرفته شود. سیستم درمانی استرالیا شامل خدمات دولتی (Medicare) و بیمه‌های خصوصی تکمیلی است و داشتن پوشش کافی برای کاهش هزینه‌های پزشکی ضروری است.
سوالات متداول
حداقل سن بازنشستگی در استرالیا چند سال است؟
در استرالیا سن بازنشستگی اجباری وجود ندارد، اما برای دریافت مستمری دولتی (Age Pension) باید ۶۷ سال داشته باشید. با این حال، دسترسی به صندوق بازنشستگی (Superannuation) بسته به سال تولد بین ۵۵ تا ۶۰ سال امکان‌پذیر است.
آیا مهاجران موقت هم می‌توانند از Superannuation استفاده کنند؟
بله، مهاجران موقت هم هنگام کار در استرالیا مشمول پرداخت سوپر توسط کارفرما می‌شوند. پس از ترک دائمی کشور، می‌توانند موجودی حساب خود را از طریق DASP (Departing Australia Superannuation Payment) دریافت کنند.
بازنشستگی برای مهاجران ایرانی با اقامت دائم چگونه است؟
مهاجران ایرانی با اقامت دائم در استرالیا می‌توانند مانند سایر شهروندان از سوپرانیوشن استفاده کنند و پس از رسیدن به سن بازنشستگی آن را برداشت کنند. همچنین در صورت داشتن حداقل ۱۰ سال اقامت (۵ سال متوالی)، امکان دریافت مستمری دولتی (Age Pension) را خواهند داشت.
تفاوت Age Pension و Superannuation در چیست؟
Age Pension یک کمک‌هزینه دولتی برای بازنشستگان واجد شرایط است که بر اساس سن، درآمد و دارایی ارزیابی می‌شود. اما Superannuation پس‌انداز شخصی بازنشستگی است که عمدتا از طریق سهم کارفرما تأمین و در طول سال‌های کاری سرمایه‌گذاری می‌شود.
آیا می‌توان پس از بازگشت به ایران، سرمایه صندوق بازنشستگی را برداشت کرد؟
خیر، شهروندان و دارندگان اقامت دائم استرالیا حتی پس از بازگشت به ایران نمی‌توانند سوپر خود را برداشت کنند و تنها در سن بازنشستگی یا شرایط خاص قابل دسترسی است. اما مهاجران موقت پس از ترک استرالیا می‌توانند با درخواست DASP موجودی حساب خود را دریافت کنند.
آیا پرداخت سوپرنویشن اجباری است؟
بله، کارفرمایان موظف‌اند برای کارکنان واجد شرایط خود به‌طور منظم سوپرنویشن پرداخت کنند. از ۱ جولای ۲۰۲۵ این نرخ اجباری برابر با ۱۲٪ از درآمد عادی کارکنان است.
