روستای لافت یکی از دیدنیترین جاهای دیدنی قشم است که با جاذبههای تاریخی و طبیعی متعددی از جمله موزه بومگردی، بندر باستانی، چاههای طلا، سواحل، معماری بینظیر و نخلستانها سالانه گردشگران بسیاری را به خود جذب میکند. روستای لافت قشم که به روستای بادگیر نیز معروف بوده، در جنوب ایران شهرت زیادی دارد و مکانی فوقالعاده برای تماشای غروب خورشید و آشنایی با میراث تاریخی جزیره قشم به شمار میرود. با ما همراه باشید تا اطلاعات جامعی را در رابطه با این روستا به دست آورید و شما را در سفر در کوچههای باریک آن راهنمایی کنیم.
روستای لافت در کجا قرار دارد؟
روستای بندر لافت یکی از جاذبههای استان هرمزگان بوده که در شمال غربی جزیره قشم و در حاشیه کویرهای جزیره قرار دارد. این روستا در قسمت شرقی جنگل حرا قرار داشته و از نظر تقسیمات کشوری یکی از مراکز جمعیتی دهستان سلخ در شهرستان قشم در استان هرمزگان به شمار میرود. فاصله روستای لافت تا شهر قشم ۲۲ کیلومتر (حدوداً ۲۳ دقیقه) است.
این روستا تا فرودگاه بینالمللی قشم تقریباً ۲۵٫۴ کیلومتر فاصله دارد. فاصله روستای لافت تا اسکله مسافربری شهید ذاکری ۵۶ کیلومتر و تا درگهان ۳۵ کیلومتر است. روستای لافت نزدیکترین نقطه به بندر پل در جزیره قشم بوده و اسکله لافت (با احتساب وسایل نقلیه) در ۷ کیلومتری آن به چشم میخورد.
- آدرس: استان هرمزگان، بخش مرکزی شهرستان قشم، شمال غربی جزیره قشم، بخش روستایی سلخ
چگونه به روستای لافت برویم؟
برای دسترسی به روستای تاریخی لافت قشم ابتدا باید به جزیره قشم بروید. جزیره قشم دارای فرودگاه بینالمللی بوده و بهراحتی میتوانید در کمتر از دو ساعت در فرودگاه بینالمللی قشم از هواپیما پیاده شوید. از فرودگاه نیز میتوانید با تاکسی یا ماشین کرایهای در عرض ۲۴ دقیقه از طریق جاده شمالی جزیره به این روستای حیرتانگیز برسید.
سفر به روستای لافت با ماشین شخصی
بهطور کلی دو گزینه برای سفر به قشم با ماشین شخصی وجود دارند که به شرح زیر هستند.
مسیر اول: فاصله تهران تا بندرعباس از این مسیر ۱۲۷۶ کیلومتر (۱۴ ساعت و ۲۰ دقیقه) است. از تهران از آزادراه خلیج فارس و سپس آزادراه تهران – قم به سمت شهر قم بروید و از طریق آزادراه کاشان – نطنز و جاده ۷۱ به سمت یزد و سیرجان، مسیر را به سمت کاشان ادامه دهید تا به بندرعباس برسید. از آنجا اگر قصد دارید با ماشین شخصی به قشم بروید، خود را به بندر پل (از طریق بندرعباس به بندر لنگه) برسانید که در ۱۰ کیلومتری شرق بندر خمیر و ۶۰ کیلومتری غرب بندرعباس قرار دارد.
مدت زمان مورد نیاز برای این مسیر تقریباً یک ساعت (۸۱ کیلومتر) خواهد بود. سپس برای رسیدن به اسکله لافت، سوار کشتیهای خودرو یا لندینگ کرافت شوید. هیچ محدودیتی برای نوع وسیله نقلیه وجود ندارد و کشتیها بهصورت شبانهروزی فعالیت میکنند. در حدود ۱۳ دقیقه از اسکله لافت به سمت جنوب رانندگی کنید تا به روستای تاریخی لافت برسید. همچنین میتوانید ماشین خود را پارک کرده و از طریق بندر شهید حقانی بندرعباس به قشم بروید. از این بندر با اتوبوسهای دریایی میتوانید به بندر شهید ذاکری یا درگهان قشم برسید.
خدمات اتوبوس دریایی از بندرعباس به قشم همه روزه از ساعت ۶ صبح تا ۲۳:۳۰ ارائه میشوند. سفر دریایی به قشم ۵۰ دقیقه و درگهان یک ساعت و ۳۰ دقیقه به طول میانجامد. توجه داشته باشید که اتوبوسهای دریایی در برخی از روزهای خاص کار نمیکنند. از بندر شهید ذاکری حدوداً ۵۰ دقیقه طول میکشد تا به روستای تاریخی لافت قشم برسید. از شهر درگهان نیز تا لافت حدود نیم ساعت راه است.
مسیر دوم: فاصله تهران تا بندر پل از این مسیر ۱۳۴۹ کیلومتر (۱۵ ساعت) است. در این مسیر باید از قم، کاشان، اصفهان، شیراز، جهرم و لار عبور کرده و در نهایت به بندر پل رسید. برای رسیدن به اسکله لافت از بندر پل، میتوانید سوار کشتیهای مسافربری یا لندینگ کرافت شوید. اگر قصد ندارید با ماشین شخصی به قشم بروید، میتوانید مسیر را تا بندرعباس ادامه داده و ماشین خود را در آنجا پارک کنید. سپس از طریق بندر شهید حقانی خود را به قشم برسانید. از دیگر گزینههای حملونقل برای رسیدن به بندرعباس میتوان به قطار و اتوبوس اشاره کرد. زمان تقریبی سفر با قطار از تهران به بندرعباس ۱۹ ساعت است.
تاریخچه روستای تاریخی لافت قشم
روستای لافت دارای تاریخی غنی است که مربوط به دوران باستان بوده و قدمت تاسیس آن به هزاره اول قبل از میلاد بازمیگردد. اعتقاد بر این است که این اولین سکونت انسان در جزیره قشم اتفاق افتاد؛ اگرچه هیچ گزارش مکتوبی در مورد تاریخ این روستا در دسترس نیست. گفته میشود که روستای لافت زمانی قطب مرکزی جزیره قشم محسوب میشد و در دوران گذشته، تمام جزیره به لافت معروف بوده است.
بسیاری از مورخان منطقه، هلال حاصلخیز در امتداد سواحل جنوبی خلیج فارس از جمله نواحی ساحلی جزیره قشم را مهد تمدن بشری میدانند. این منطقه که تا سواحل خلیج فارس امتداد دارد، گمان میرود نقطه آغاز تمدن بشری باشد. علاوهبر این، شواهد حاکی از آن است که خلیج فارس میتواند اولین دریایی بوده باشد که توسط انسان مورد استفاده قرار گرفته است.
براساس شواهد تاریخی، فنیقیها، سومریها، بابلیها، ایلامیها و پس از آن ایرانیان، یونانیها و اعراب از نخستین گروهها و تمدنهای انسانی بودهاند که در آبهای خلیج فارس به فعالیتهای دریایی مشغول شدند. علاوهبر این، وجود گورستانهای باستانی در ایلام و بحرین و کاوشهای اولیه باستانشناسی در اطراف بندر لافت، همگی دلیلی بر منشا تمدن این منطقه هستند.
معماری روستای تاریخی لافت قشم
معماری روستای لافت متاثر از محیط کویری و فراوانی بادگیرها است. در این جزیره دمای هوا در تابستان میتواند به بالای ۵۰ درجه سانتیگراد برسد و با رطوبت شدید؛ اما در گذشته تهویه هوا وجود نداشت. از اینرو مردم لافت از عناصر معماری مناطق کویری در ساخت خانههای خود بهره گرفتند. آنها از بادگیر برای ایجاد یک اثر خنککننده در خانههای خود استفاده کردند. بادگیرها با ارتفاع زیاد طراحی شدهاند؛ زیرا باد در ارتفاعات بالاتر قویتر است و به بادگیر هدایت میشود و به هوا اجازه ورود به خانه را میدهد.
معماری کویری در طراحی خانههای روستا نمایان است. آنها معمولاً از اتاقهای تابستانی و زمستانی تشکیل شدهاند که یک حیاط مرکزی را به شکل چهارضلعی احاطه کردهاند. باغها، حصارها و پنجرهها ویژگیهای معماری کویر ایران را نشان میدهند. چیدمان اتاقها، راهروها و ارتباط آنها با حیاط نیز به شدت تحت تاثیر معماری مناطق کویری مرکزی و پیرامونی ایران قرار دارند.
در قاب پنجرههای روستا، تصاویری از اشیایی مانند شمعدان، لاله، چراغ و قوری به زیبایی حک شدهاند. در ساخت خانهها از آجر، گل و چوب برای دیوارها و سقفها استفاده میشد؛ اما در ساختمانهای جدیدتر از مصالحی مانند آجر، بتن، سیمان و فولاد استفاده شده است. قدمت این خانهها را نمیتوان بهطور دقیق بیان کرد؛ زیرا در طول سالها بهطور دورهای نگهداری میشوند.
آبرسانی به روستای لافت چگونه است؟
آب روستای تاریخی لافت قشم از طریق جمعآوری آبهای سطحی از تپههای مرکزی روستا تامین میشود. بارانهای ناگهانی و سیلاسا سبب جاری شدن آب در کانالهای طبیعی و مصنوعی روی تپهها میگردند. این آب در نهایت از بافت بالایی روستا به سمت چاه طلا و مخزن اصلی آب میرود. مرتفعترین نقطه روستای لافت در تپهها قرار دارد که کوچههای منتهی به خانههای بالا به آنجا ختم شده و آبهای سطحی بدون آسیب به خانهها وارد بافت روستا میشوند.
گاهی پس از بارندگی شدید، دریاچهای در مجاورت چاهها تشکیل میشود و مخزن اصلی آب روستا پر از آب خواهد شد. در این ایام از سال بسیاری از اهالی روستا برای تفریح و فعالیتهای مرتبط با آب از چاه بازدید میکنند و بر فضای شادیبخش روستا میافزایند. سرریز چاهها و آب انبار از اطراف مسجد اصلی میگذرد و در نهایت به دریا میریزد. در حال حاضر آب روستای لافت از شهر قشم تامین و از طریق مخازن سیار آب توزیع میگردد. هر واحد مسکونی در روستا دارای آب انبار مخصوص به خود در داخل محوطه است.
اهالی روستای لافت
روستای تاریخی لافت قشم طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۴۶۶۸ نفر جمعیت را در خود جای داده است. زبان بومی این روستا شبیه به گویش قشمی بوده و زبان آنها مانند فارسی بندری است. یکی از جنبههای زبانی جالب روستای لافت، وجود کلمات انگلیسی در دایره واژگان آنهاست. حتی ساکنان مسن روستا در گفتوگوهای روزمره خود بهجای لیوان از واژههایی مانند کاپ و برای شکلات از چاکلت استفاده میکنند. وجود این کلمات انگلیسی احتمالاً نتیجه تاریخ استعماری منطقه است که ۱۱۲ سال به طول انجامید. همچنین نقش رسانه، نزدیکی به بندر و استفاده از لوازم برقی و لوازمخانگی خارجی از دیگر دلایل وجود واژههای انگلیسی در این روستا به شمار میروند.
زنان روستای لافت اغلب لباسهای سنتی میپوشند و صورت خود را با روبند میپوشانند. شایان ذکر است که دختران این روستا قبل از ازدواج الزامی به استفاده از روبند ندارند و معمولاً پس از ازدواج شروع به پوشیدن آن میکنند. این نوع لباسها مربوط به حجاب نیست، بلکه برای محافظت از چشمها و صورت آنها در برابر تابش شدید نور خورشید بهدلیل دمای بالای منطقه عمل میکند.
زنان روستا در اوقات نماز، کیسههای مخصوصی را روی پای خود میبندند که نشاندهنده یک سنت قدیمی است. لباس مردان در روستای لافت بهطور کلی ساده بوده؛ با این حال، در مناسبتهای خاص احتمال دارد آنها لباسهای سنتی بپوشند. اکثر مردم لافت را مسلمانان سنی تشکیل میدهند. با شنیدن صدای اذان کار خود را متوقف کرده و برای اقامه نماز جماعت به مساجد میروند. زنان روستا معمولاً تنها در تعطیلات و شبهای جمعه در مساجد حضور مییابند.
شغل اهالی روستای تاریخی لافت قشم
- قایقسازی: دو کارگاه قایقسازی در شمال غربی و جنوب غربی روستای تاریخی لافت قشم در کنار دریا واقع شدهاند. با وجود بازار کار تا حدودی کساد، این کارگاهها به فعالیت خود ادامه میدهند.
- دریانوردی: ماهیگیران لافت کالا را از بندرعباس به دبی یا بنادر پاکستان حمل میکنند. هر سفر معمولاً حدوداً ۱۰ روز به طول میانجامد و درآمد بهطور مساوی بین صاحب قایق و خدمه تقسیم میشود. صاحب قایق ممکن است انتخاب کند که در سفر دریایی آنها را همراهی میکند یا خدمه را به تنهایی میفرستد. درآمد حاصل از این کار بسته به اندازه قایق متفاوت است.
- ماهیگیری: صید ماهی و میگو یکی دیگر از مشاغل رایج مردم لافت است. علاوهبر درآمدزایی، صید ماهی منبع غذایی نیز برای آنها فراهم میکند.
- تولید صنایع دستی: برخی از زنان و مردان در لافت به صنایع دستی مانند گلدوزی، سوزندوزی، ساخت محصولات حصیری و… میپردازند.
- کشاورزی و زراعت: بسیاری از اهالی روستا به کشت خرما اشتغال دارند. خرما، سیبزمینی، پیاز، انواع سبزیجات، مرکبات و کدوتنبل از محصولات کشاورزی روستا هستند.
- برداشت جلبک دریایی: جلبک دریایی از جنگلهای حفاظت شده حرا نیمی از علوفه مورد نیاز دامها در روستای تاریخی لافت قشم را تامین میکند. افرادی که به این کار مشغول هستند، معمولاً خود دام ندارند. پس از بازگشت از دریا، محصول خود را به دامداران محلی میفروشند. برداشت جلبک دریایی یک شغل ساده است و بسیاری از مردم از این طریق امرارمعاش میکنند.
- دامداری: دامداری و تولید لبنیات و گوشت از دیگر مشاغل رایج در لافت هستند.
آداب و رسوم روستای لافت قشم
- مولودیخوانی: اهالی روستای لافت در طول سال در چهار مناسبت میلاد پیامبر (۱۲ ربیعالاول به روایت اهل سنت)، شب معراج پیامبر (ص)، ۲۷ رجب)، عید فطر و عید قربان در ۱۰ ذیالحجه در مساجد روستا به مولودیخوانی به زبان عربی میپردازند.
- جشن عید سعید فطر و عید قربان: اهالی روستا این دو عید را با نظافت منزل، خرید لباس نو، چیدن سفرههای رنگارنگ و دیدار با دوستان و خانواده جشن میگیرند. عید فطر و عید قربان اساساً آیینهای از جشنهای نوروزی در لافت است و سنتهای دیرینه روستا را آشکار میکنند.
سوغات و صنایع دستی لافت
در هنگام بازدید از روستای تاریخی لافت قشم، بازدید از سوغاتیها و صنایع دستی را فراموش نکنید و حتماً وسایل خاطرهانگیزی را برای خود و عزیزانتان به خانه ببرید. محصولات حصیری تزئینی (مانند بادبزن، کاسه میوه، گلدان و سینیهای بزرگ)، پارچههای سنتی، گلدوزی، سوزندوزی، سبدبافی و منجوقدوزی از جمله صنایع دستی هستند که میتوانید در این روستا انتخاب نمایید.
مکان های دیدنی روستای تاریخی لافت قشم
در این بخش ۵ مورد از برترین دیدنیهای روستای تاریخی لافت قشم را بررسی خواهیم کرد.
۱٫ بادگیرها
خیابانهای لافت با طراحی پیچیدهای معمولاً بدون بنبست، به محلههای دیگر منتهی میشوند. وجود بادگیرهای فراوان در روستا از ویژگیهای بارز آن است که توجه رهگذران را به خود جلب میکند. خانهها نزدیک به یکدیگر ساخته شدهاند و روستایی متراکم و فشرده را به وجود آوردهاند. قدم زدن در خیابانهای باریک و پر پیچوخم لافت و تماشای بادگیرهای کوچک و بزرگ تجربهای فراموشنشدنی را رقم میزند. خیابانهای باریک و مجاورت خانهها در دو طرف این اطمینان را میدهند که عابران پیاده در برابر نور خورشید محافظت میشوند و پیادهروی دلپذیری را فراهم میسازند.
۲٫ بام لافت
بام لافت بین بخشهای قدیمی و جدید روستا قرار گرفته و یکی از محبوبترین جاذبههای این روستا به شمار میرود. از پشت بامها میتوان شاهد کنار هم قرار گرفتن گذشته و حال روستا بود. در یک طرف، بادگیرهای قدیمی را میبینید که بر فراز خانهها بلند شدهاند، در حالی که در طرف دیگر، سازههای مدرن که به ندرت از بادگیر استفاده میکنند، قابل مشاهده هستند. منظره پشت بام لافت چشمانداز بینظیری را به روستا میدهد.
۳٫ جنگل حرا
جنگل حرا یکی از جاذبههای منحصربهفرد ایران، یک شگفتی طبیعی در جزیره قشم است که کاوش در آن نیاز به سفر با قایق دارد. این مکان مشهور جهانی به عنوان میراث طبیعی ملی به ثبت رسید. جذابیت جنگلها زمانی به اوج میرسد که درختان حرا در آب غوطهور میشوند و منظرهای مسحورکننده را ایجاد میکنند. جنگل حرا در حدود ۸۲۳۶۰ هکتار وسعت دارد که آن را به یکی از بزرگترین جنگلهای حرا در جنوب استان هرمزگان و ذخیرهگاه زیستکره به رسمیت شناخته شده توسط یونسکو، تبدیل میکند.
شرایط محیطی مساعد این جنگل، آن را به زیستگاه مناسبی برای پرندگان مهاجر مناطق گرمسیری تبدیل کرده است. علاوهبر گونههای مختلف پرندگان، آبزیان از جمله ماهیها و خزندگان متنوع از جمله مارهای دریایی و لاکپشتها در این منطقه رشد میکنند. شایان ذکر است که ۸۰ درصد از ماهیان آبهای خلیج فارس در این منطقه تخمریزی میکنند.
۴٫ قلعه نادری در لافت
قلعه نادری در روستای تاریخی لافت قشم که به قلعه نادرشاهی نیز معروف بوده، بنای مخروبهای است که در قسمت جنوبی روستا قرار دارد. این بنا طرحی مربعی شکل داشته و شامل یک چاه، ۳۰ مخزن آب شیرین، سه حوض، دو آب انبار باستانی و بقایای چهار برج میشود. قلعه نادری تنها قلعه ایرانی در جزایر خلیج فارس است و قدمت آن به حدود ۲۵۰ سال میرسد. این بنا به دستور لطیف خان امیرالبحر (دریادار) نادرشاهی برای حفاظت از تنگهها (بندرهای کنگ، لنگه و بندرعباس) ساخته شد. برخی نیز بر این باور هستند که این قلعه بر پایههای قلعههای باستانی و پیش از اسلام استوار بوده که قدمت آن به زمانهای بسیار دور نیز بازمیگردد.
۵٫ قلعه پرتغالیها در لافت
قلعه پرتغالیها در لافت که در کنار قبرستان قدیمی روستا قرار دارد، یکی دیگر از جاذبههای جذاب روستای تاریخی لافت قشم است. این بنا در سال ۱۵۰۷ پس از میلاد توسط آلفونسو د آلبوکرک، کاشف پرتغالی ساخته شد که جزایری را در دهانه خلیج فارس تصرف کرده و به مدت ۱۱۰ سال کنترل پرتغال بر مسیرهای تجاری دریایی بین هند و اروپا را فراهم ساخت. در این سالها سازههای زیادی در منطقه جنوب ایران ساخته شدهاند که هنوز بقایای این بناها در جزایر مختلف خلیج فارس یافت میشوند. قلعه پرتغالیهای قشم در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
بهترین زمان برای بازدید از روستای لافت
روستای لافت تنها دو فصل معتدل و گرم دارد و بهدلیل قرار گرفتن در آبهای گرم خلیج فارس و نزدیک به استوایی سرطان، احساس سرما نخواهید کرد. روستای تاریخی لافت قشم از نظر تقسیمات اقلیمی ایران بخشی از منطقه بسیار گرم و مرطوب و در تقسیمات زمستانی منطقهای گرم و مرطوب به شمار میرود. فصل گرما در این روستا حدود هشت ماه (از اوایل فروردین تا آبان) و فصل سرد آن حدود چهار ماه (از اوایل آذر تا اواخر بهمن) به طول میانجامد.
نکات مهم برای بازدید از روستای لافت
– روستای لافت از فضایی کاملاً سنتی و بومی برخوردار است. در سفر به این روستا به ارزشها و سنتهای محلی احترام گذاشته و مزاحم آنها نشوید.
– در بازدید از روستای تاریخی لافت قشم مراقب محیط زیست باشید و ساختار سواحل و نخلستانهای آن را تغییر ندهید. همیشه یک کیسه زباله به همراه داشته باشید و از ریختن زباله از جمله ته سیگار و بطریهای پلاستیکی در محیط خودداری کنید.
– با خرید صنایع دستی از اقتصاد محلی حمایت کنید.
دیدنی های نزدیک روستای لافت – درخت انجیر معابد
درختان انجیر معابد قشم در دوره ایلخانان یا تیموریان وارد ایران شدهاند. این درختان انجیر که به درختان لور همیشه سبز نیز معروف هستند، در چندین شهر جنوبی ایران از جمله کیش، قشم، چابهار و بندرعباس وجود دارند. این درختان بهطور طبیعی در مناطقی مانند هند و آسیای جنوب شرقی رشد میکنند. عمر قدیمیترین درخت انجیر معبد قشم در حدود ۶۰۰ سال تخمین زده شده و میتوان گفت که این درختان در دوره ایلخانان یا تیموریان وارد ایران شدهاند.
درخت انجیر معبد قشم یکی از جاذبههای جذاب این جزیره است. این درخت دارای تاجی بزرگ و ریشههای هوایی متعدد بوده که میوههای رسیده و نارنجیرنگی را تولید میکند که خوراکی هستند. درخت انجیر معبد قشم در روستای تن سینتی (توریان) قرار داشته و در مجاورت آرامگاه بزرگی جای گرفته است.
– فاصله از روستای لافت: ۳۳٫۴ کیلومتر (۳۴ دقیقه)
آدرس: استان هرمزگان، جزیره قشم، روستای تن سینتی
اقامت در روستای لافت
زمانی که صحبت از اقامت در روستای تاریخی لافت قشم به میان میآید، لازم نیست نگران باشید. هتل ارسلان لافت واقع در نزدیکی ساحل و اقامتگاه بومگردی سنتی سفر در خانهای ۴۰۰ ساله از جمله مکانهای موجود در این روستا و مجاورت آن به شمار میروند. با این حال میتوانید خانه یا ویلایی را در سایر نقاط جزیره قشم اجاره کنید یا در اقامتگاههای بومگردی و هتلهای مختلف جزیره اقامت داشته باشید و یک روز را برای بازدید از روستای لافت اختصاص دهید.
سخن پایانی
روستای لافت قشم در شمال غربی جزیره قشم و در شرق جنگل حرا در استان هرمزگان قرار دارد. بهترین زمان برای بازدید از روستای لافت بهدلیل شرایط آبوهوایی آن، اواخر پاییز تا اواسط بهار خواهد بود. در روستای لافت میتوانید امکانات رفاهی مختلفی مانند سوپر مارکت، نیمکتهای کنار اسکله، آلاچیقها برای تماشای غروب آفتاب، دستگاههای خودپرداز، آب آشامیدنی و برق شهری را پیدا کنید و سفری با آرامش و آسایش داشته باشید. سفر به روستای تاریخی لافت قشم مطمئناً از تجربههای فراموشنشدنی برای شما خواهد بود.
خیلی عالی و تشکر متن زیبا و جذاب
ممنون از شما