سفر به مشهد حال و هوای خاصی را برای زائران تداعی می کند. مشهد مرکز استان خراسان رضوی دارای تنوع زیاد محصولات، کالاها و صنایع بوده که در تمامی مراکز خرید موجود است. به طور معمول اطرافیان از مسافران و زائران مشهد توقع دارند که سوغاتی‌های تبرک شده از حرم امام رضا را با خود برای آن‌ها به ارمغان بیاورند. خوشبختانه در تمام مغازه‌های مشهد مواد متنوعی وجود دارد و هرکسی می‌تواند با هر سلیقه و علاقه‌ای هر چیزی را تهییه کند. با هم لیستی از بهترین سوغات مشهد را مرور می‌کنیم.
سوغات صنایع دستی مشهد
به هنگام انتخاب سوغاتی‌های مشهد، شاید در آغاز لیستی از خوراکی‌های مشهد از ذهن شما خطور کند. بهتر است آگاه باشید که مشهد صنایع دستی بسیار متعدد و جذابی دارد که می‌توانید آن‌ها را به عنوان یادگاری از مشهد با خود ببرید. در داخل و اطراف مشهد هنرمندان مشهدی، جذاب‌ترین و متنوع‌ترین صنایع دستی را خلق می‌نمایند. این هنرمندان با عشق و علاقه خود به کالبد اثار هنری جان بخشی می‌کنند و در آن‌ها روح تازه می دمند، به صورتی‌که اندیشه و فرهنگ اهالی این دیار در این آثار قابل تجسم است.
فیروزه نیشابور
با شنیدن نام فیروزه ویترین های مغازه‌های اطراف حرم را می‌توانیم تجسم کنیم که با انگشترها و جواهراتی از سنگ‌های قیمتی تزئین شده‌اند که هر کسی را به خود جذب می‌کند. مشهد مقدس یکی از مراکز فیروزه تراشی در جهان است که فیروزه‌های فراوانی از سایر نقاط دنیا برای تراش به مشهد ارسال می‌شود. البته باید توجه داشته باشید که سنگ‌های فیروزه فقط در ساخت انگشتر به کار نرفته است و هنرمندان از آن در ساخت ظروف مسی فیروزه کوب شده نیز استفاده کرده‌اند. مهم‌ترین خواص درمانی این سنگ: تقویت چشم، درمان بیماری‌های تنفسی و یکی از مهم‌ترین موارد، دفع چشم بد و محافظت در برابر نیروهای منفی است.
تسبیح
تسبیح سوغات بسیاری از شهرهای مذهبی است و هنر تسبیح سازی در مشهد رونق بسیاری دارد. دانه‌های تسبیح در رنگ‌ها، اشکال و اندازههای مختلف ساخته می‌شوند. علاوه بر این دانه های آن‌ها می‌تواند از مواد مختلفی مانند خاک رس، شیشه، چوب و حتی دانه یا صمغ گیاهان مختلف، سنگ های قیمتی مانند عقیق، یاقوت، یشم و … باشد که همه این‌ها ممکن است باعث افزایش یا کاهش قیمت آن‌ها شود. تسبیح در همه ادیان جایگاه ویژه‌ای داشته و شما می‌توانید انواع مختلفی از آن را با مواد مختلف مانند شاه مسعود، انواع عقیق، دلربا، فیروزه، عنبر مشهد تهیه کنید.
مهر و سجاده ترمه
فضای معنوی حرم مطهر امام رضا بر حال و هوای اکثر مغازه‌های اطراف آن تأثیر گذاشته است و می‌توانیم از آنجا مهر و سجاده تهییه کنیم. سجاده‌هایی از جنس مخمل کاشان گلدوزی و ترمه دوزی شده است که در رنگ و اشکال متنوع از جمله سوغات معنوی و جذاب شهر مشهد هستند. مهرها نیز در اشکال و اندازههای متفاوت تولید و در انواع مختلف بسته‌بندی ارایه می‌شود.
فرش و گلیم
یکی از نفیس ترین صنایع دستی مشهد فرش و گلیم آن است. این فرش ها معمولاً دارای طرح هایی مانند گل های بزرگ هستند. بهترین مکان برای خرید فرش مشهد بازار فرش مشهد است که در آن انتخاب های زیادی وجود دارد. جالب است بدانید که بزرگترین فرش مشهد در کاخ ملت مجموعه سعد آباد تهران است. همچنین اگر می‌خواهید فرش‌های مجلل و ارزشمندتری از مشهد را ببینید، می‌توانید از موزه فرش آستان قدس رضوی دیدن کنید. گلیم ایرانی هنری است که طی قرون متمادی توسط روستائیان و عشایر توسعه یافته و طبیعت و فرهنگ باستانی ایران الهام‌بخش اصلی طرح‌ها و رنگ‌ها بوده است.
هرکاره یا دیگ سنگی
هرکاره ترشی از معروف‌ترین و قدیمی‌ترین صنایع دستی و سوغات استان خراسان رضوی و مشهد است. هنرمندان خراسانی ظروف مختلفی به نام هرکاره می‌سازند. برای این کار از سنگ مخصوصی به نام سرپانتین استفاده می‌کنند و با هنر قلم‌زنی این ظروف را با طرح‌های مختلف گل و گیاه تزئین می‌کنند. یکی از رایج‌ترین ظروف هرکاره دیگ سنگی است که بیشتر برای پخت دیزی استفاده می‌شود. سنگ سرپانتین نرم و مقاوم در برابر آتش است. البته هنر هرکاره ترشی تنها به ساخت گلدان محدود نمی‌شود. شما می‌توانید انواع لیوان و سماور و سینی با طرح‌های متنوع را پیدا کنید.
سماور سازی
یکی دیگر از صنایع دستی قدیمی مشهد سماورسازی است. ساخت انواع سماور در این شهر رونق دارد. سماورهای مشهد اکثراً از موادی مانند نقره، نیکل، استیل و … ساخته می‌شوند. شما به هر حال می‌توانید از بازار شهر یا از کارگاه‌های سماور تهیه کنید.
پوستین
در این صنعت از پوست دباغی شده گوسفند برای تهیه کفش و لباس، کلاه و پادری ها استفاده می‌شود. سپس بانوان برای تزیین این پوست ها، سوزن دوزی های زیبایی روی آن ها می‌زنند. پوستین دوزی در شهرهای کوهستانی استان خراسان مانند مشهد، قوچان، شاندیز و … بسیار پرطرفدار بوده است، اما امروزه رونق چندانی ندارد و شاید نتوانید به راحتی آن را در بازارهای شهر پیدا کنید.
سوغاتی های خوراکی مشهد
انواع مختلف و متنوع زیادی از خوراکیها در این شهر زیبا وجود دارد که زائران و مسافران گرامی می‌توانند از آن‌ها به عنوان سوغات از شهر مشهد انتخاب کنند و برای عزیزان خود به ارمغان ببرند. در این‌جا چند مورد از معروف‌ترین این خوراکیها را به شما عزیزان معرفی خواهیم کرد.
زعفران مشهد
زعفران محبوب‌ترین و ارزشمندترین سوغات مشهد است. زعفران گلی است با گلبرگ‌های ارغوانی و کلاله قرمز که از کلاله خشک شده آن استفاده می‌شود. رنگ زیبا و رایحه‌های جادویی طعم فوق‌العاده زعفران آن را برای استفاده در مواد غذایی مناسب کرده و باعث شده تا در صنایع رنگ‌سازی، نساجی و چرم نیز کاربرد داشته باشد. زعفران دارای خواص دارویی نیز است: درمان افسردگی (عمده)، خنده‌آور، افت فشار خون، بهبود حافظه، کنترل کلسترول و چربی خون و جوانسازی پوست از جمله این خواص است. زعفران مطلوب رنگ قرمز تیره دارد و اگر در آب قرار گیرد دیر از آن خارج می‌شود.
زرشک مشهد
زرشک را می‌توانید از اکثر فروشگاه‌های زعفران خریداری نمایید. زائران این دو محصول را با هم خریداری می‌کنند. زرشک محصول کشاورزی خراسان جنوبی بوده و شما بهترین نوع آن را در مشهد مقدس می‌توانید پیدا کنید. دو نوع متداول زرشک مدل اناری و پفکی (برای مجالس) است. زرشک علاوه بر استفاده در غذاهای ایرانی دارای خواص درمانی نیز است، از جمله: سازگاری عروقی، تسکین درد کیسه صفرا، افزایش اشتها و تقویت ایمنی بدن در برابر بیماری‌های عفونی.
یکی از اصیل ترین غذاهای ایرانی برنج با زرشک است و محبوبیت زیادی در بین مردم دارد. این نوع غذا حاوی زرشک و زعفران در کنار هم است و طعم بسیار خوبی دارد.
نبات مشهد
آب نبات ها کریستال‌های زیبایی هستند که از تبلور آب و شکر به دست می‌آیند. این محصول به دو صورت شاخه‌های نبات برای تزیین مراسم هفت سین و عقد و آبنبات چوبی برای مصرف خوراکی موجود است. آب نبات بسیار مقوی و شادی آور بوده و در درمان دردهای شکمی نیز موثر است. آب نبات با طعم زعفران، دارچین، زیره، لیمو، گلاب، نعناع، آویشن در مغازه های اطراف حرم امام رضا(ع) دیده می‌شود. یکی دیگر از محصولات قندی که در کنار چای مصرف می‌شود شیرین است.آب نبات حاوی طعم‌های مختلفی مانند آجیل، کاکائو، نارگیل، هل، گلاب و زعفران است.
آجیل و خشکبار
در میان انواع مغازه ها، فروشگاه های وسوسه انگیزی حاوی ظروف پر از آلو، خشکبار، نخود و کشمش، گردو، پسته و… برای دیدن هستند. آجیل و خشکبار در بین مردم ایران به خصوص در مشهد جایگاه ویژه ای داشته و به دلیل داشتن مواد مغذی و پروتئینی مصرف آن به تمام سنین توصیه می شود. این محصولات حاوی نخود، کشمش، بادام، فندق و پسته، انواع تخمه، بادام هندی و آسیاب شده، انجیر خشک، هلو، زردآلو، عناب، میوه، آلو و خشکبار است. در مشهد می‌توانید انواع آجیل و خشکبار مرغوب به ویژه عناب، نخود، کشمش و … را خریداری کنید.
آلو بخارا
شهر خرو در نیشابور پایتخت آلو و آلوچه ایران است. انواع آلو در این شهر کشت شده و آلو خشک که به آلو بخارا نیز معروف است در مشهد به وفور یافت می شود. بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی نیز یکی دیگر از شهرهایی است که به آلوچه معروف است. شما می‌توانید به راحتی به این محصول خوشمزه در بازارهای مشهد دسترسی داشته باشید.
ادویه هفت قلم، سوغات مشهد
یکی از محبوب ترین سوغاتی های مشهد، ادویه هفت قلم است. این ادویه با ظاهری عجیب بیشتر در آبگوشت، خورشت (خورش) و سایر غذاهای ایرانی استفاده می‌شود. ادویه هفت قلم مخلوطی از دارچین، سماق، گلپر، زنجبیل، فلفل سیاه، فلفل قرمز و زردچوبه است.
ترشی مشهد
در مشهد ترشی قرمزی پیدا می‌کنید که کاملا وسوسه انگیز است! به این سالاد گوجه فرنگی ترشی سالاد مشهدی یا ترشی مشهدی نیز می‌گویند. برای تهیه آن انواع سبزیجات مانند هویج، گل کلم و… را با آب گوجه و نمک می‌جوشانند و همراه با انواع خورش ها، برنج و سایر غذاهای ایرانی سرو می‌کنند.
جیلی بیلی سوغات مشهد
در شهر مشهد آب نبات‌هایی به شکل لوبیای ژله‌ای رنگی عرضه می‌شود که نام آن جیلی بیلی است. این کالا در واقع یک نبات مخصوص ژله‌ای در رنگ‌های متنوع است. نقل‌های رنگی با رنگ‌ها و طعم‌های مختلف در مشهد تولید می‌شود. به دلیل تنوع رنگ و طعم، برای کودکان و حتی بزرگسالان جذاب است. جیلی بیلی را می‌توان به عنوان یک خوراک مغذی و پروتئینی استفاده کرد.
عطر مشهد
در مشهد می‌توانید انواع عطرها همانند گل نارنج، گل یخ، گل مریم، عطرهای میوه‌ای و گل خولان را به عنوان سوغات پیدا و انتخاب کنید. بهترین آن‌ها عطر یاس، حرم و عطر محمد هستند.
سوغات مشهد را از کجا می توان تهیه کرد ؟
مهم‌ترین و محبوب‌ترین سوغاتی‌های مشهد را به شما معرفی کردیم، حال می‌خواهیم خرید شما را راحت‌تر کنیم و بگوییم که در میان بازارهای متنوع و مختلف شهر مشهد، از کدام یک بازار‌‌‌ها خرید کنید؟ مشهد به خریدار کنجکاو بسیاری از تجارب خرید جذاب ارائه می دهد. برای خرید ارزان و با کیفیت به این مراکز خرید از جمله بازارهای سنتی، بازارهای روباز و مجتمع های خرید مدرن که صنایع دستی محلی، محصولات غذایی محلی، اقلام مذهبی می فروشند، می‌توانید مراجعه کنید.
- بازار رضا، مرکز خرید معروف برای خرید سوغات مشهد، این بازار در نزدیکی حرم مطهر امام رضا قرار دارد و اگر قصد دارید با قیمت نسبتا پایین و مناسب خرید نمایید به این بازار مراجعه کنید
- مرکز خرید فردوسی، اگر قصد خریدی با کیفیت خوب در عین حال با قیمت پایین هستید به این مرکز خرید مراجعه نمایید. در این مرکز خرید طبقه‌ای تنها برای خرید سوغات شهر مشهد اختصاص داده شده است.
- مرکز خرید الماس شرق، از مراکز خرید معروف شهر مشهد است که در آنجا اکثر مغازه‌ها کالاهای خود را با تخفیف ویژه به فروش می‌رسانند. اگر به دنبال خرید اجناس با کیفیت هستید به این مرکز خرید مراجعه کنید.
- فروشگاه‌های اینترنتی، اگر نتوانستید زمانی برای خرید سوغات مشهد قرار دهید، اصلا نگران نباشید شما می‌توانید سوغات مشهد را از فروشگاه‌های اینترنتی همچون: وب‌سایت رضوی کالا، شعبه اینترنتی فروشگاه برادران حسینی و… تهییه نمایید.
سخن پایانی
همان‌طور که مشاهده کردید سوغاتی‌های مشهد هم خوراکی هستند و هم غیرخوراکی. علاوه بر سوغاتی‌های خوراکی، صنایع دستی شهر مشهد نیز سوغاتی های نفیس و گرانبهایی هستند و تنوع سوغاتی در مشهد بسیار زیاد است. البته باید توجه داشته باشید که مشهد شهر مذهبی و عرفانی ست و اگر قصد دارید سوغاتی را به یادگار ببرید بهتر است در وهله اول در بین اولویت‌های انتخابی شما از سوغاتی‌های دینی و معنوی قرار دهید و سپس بر حسب علایق خودتان از این همه تنوع سوغاتی انتخاب و خرید نمایید.
