آش دوغ را تقریباً در تمام شهرهای ایران می‌توانید پیدا کنید، اما برخی شهرها در تهیه این آش مشهورتر و شناخته‌شده‌تر هستند. از این شهرها می‌توان به سرعین، تبریز، اردبیل، شیراز، ارومیه، رشت، مازندران و گردنه حیران اشاره کرد.
این آش قدیمی و لذیذ ایرانی در شهرهای مختلف با روشهای متنوعی طبخ می‌شود. آش دوغ معمولاً با مواد مشابه در تمامی شهرهای کشور تهیه می‌شود، اما تفاوت‌هایی نیز وجود دارد. برای مثال، در شهرهای شمالی ایران این آش به صورت آبدار تهیه می‌شود، در حالی که در برخی شهرهای دیگر آن را به صورت غلیظ طبخ می‌کنند.
نکته جالب درباره آش دوغ این است که با وجود سادگی مواد اولیه‌اش، در کنار آش‌هایی مانند آش رشته و آش جو، یکی از پرطرفدارترین آش‌های ایرانی به شمار می‌آید.
پیشنهاد مطالعه بیشتر : آش اسفناج و بلغور
مواد لازم آش دوغ برای ۴ نفر
- دوغ: ۲ لیتر
- نخود: ۲۰۰ گرم
- سبزی آش: ۷۵۰ گرم
- برنج: ۱ پیمانه
- سیر داغ: ۱ قاشق غذاخوری
- نعناع داغ: ۲ قاشق غذاخوری
- پیاز داغ: ۲ قاشق غذاخوری
- نمک و فلفل سیاه: به مقدار لازم
طرز تهیه آش دوغ
مرحله اول
برای تهیه آش دوغ خوشمزه ابتدا نخود را حداقل از دو ساعت قبل در یک کاسه خیس می‌کنیم تا هم راحت‌تر پخته شود و هم نفخ آن برطرف شود. البته برای از بین بردن کامل نفخ نخود، بهتر است آن را از شب قبل خیس کرده و چندین بار آب آن را تعویض کنید.
مرحله دوم
پس از خیساندن نخود، آن را آبکشی کرده و داخل یک قابلمه مناسب می‌ریزیم. چند لیوان آب به قابلمه اضافه کرده و آن را روی حرارت قرار می‌دهیم تا نخودها به طور کامل پخته شوند.
مرحله سوم
در این مرحله، ۲ لیوان آب و نصف قاشق چای‌خوری نمک را داخل یک قابلمه کوچک ریخته و روی حرارت می‌گذاریم تا به جوش بیاید. سپس برنج را شسته و به آب جوش اضافه می‌کنیم. اجازه می‌دهیم برنج نرم شود و سپس آن را به قابلمه حاوی نخود اضافه می‌کنیم.
مرحله چهارم
سبزی آش، که شامل جعفری، شوید و گشنیز به مقدار مساوی است، را پس از شستشو خرد کرده و به قابلمه حاوی نخود و برنج اضافه می‌کنیم. برای حفظ رنگ خوشرنگ سبزی در حین پخت، قبل از افزودن آن، کمی نمک به قابلمه اضافه کنید.
مرحله پنجم
پس از اضافه کردن سبزی، درب قابلمه را نبندید؛ زیرا این کار باعث تغییر رنگ سبزی می‌شود. پس از گذشت ۳۰ دقیقه و پخته شدن کامل سبزی، به آرامی دوغ را به قابلمه اضافه کنید و همزمان با اضافه شدن دوغ ، آش را هم بزنید تا مواد به خوبی مخلوط و دوغ به خورد غذا وارد شود.
مرحله ششم
برای تهیه این آش معمولاً از دوغ محلی استفاده می‌شود. اگر دوغ محلی در دسترس ندارید، می‌توانید از دوغ پاستوریزه گازدار استفاده کنید. پس از اضافه کردن دوغ، درب قابلمه را نبندید تا دوغ نبرد و ظاهر آش تغییر نکند.
مرحله هفتم
۱۵ دقیقه پس از افزودن دوغ، مقدار کمی نمک و فلفل سیاه به آش اضافه کنید. در پایان، پس از آماده شدن آش، آن را در ظرف سرو بریزید و با پیاز داغ کریسپی، سیر داغ و نعناع داغ تزیین کنید و سپس سرو نمایید.
آش دوغ با گوشت
اگر تمایل دارید این آش را با گوشت تهیه کنید، برای مقدار مواد بالا می‌توانید بین ۲۵۰ تا ۴۰۰ گرم گوشت گوسفندی را به همراه یک عدد پیاز و مقداری زردچوبه در یک قابلمه جداگانه بپزید. پس از اینکه گوشت پخت، آن را به صورت ریش‌ریش خرد کرده و به قابلمه آش اضافه کنید.
نکات تکمیلی در مورد آش دوغ
- زمان آماده‌سازی: آماده‌سازی مواد اولیه و مایحتاج آش دوغ حدود ۳۰ دقیقه زمان می‌برد.
- زمان پخت: زمان پخت و انتظار آن حدود ۲ ساعت است.
- وعده‌های مناسب: این آش را می‌توانید در وعده نهار، میان‌وعده، یا به عنوان پیش‌غذا سرو کنید. همچنین می‌توان آن را در ماه رمضان به عنوان افطار میل کرد.
- مقدار مواد اولیه: توجه نمایید که مقدار مواد اولیه و دستور تهیه برای ۴ تا ۶ نفر مناسب است.
نکات و توصیه‌ها
- رقیق کردن آش: اگر آش شما رقیق نشد، کمی دوغ به آن اضافه کنید.
- حذف سیر: اگر از بوی سیر خوشتان نمی‌آید، می‌توانید آن را از مواد آش حذف کنید، ولی بهتر است این کار را نکنید.
- سبزی اصلی: سبزی اصلی آش دوغ، تره، گشنیز و جعفری است. در صورت تمایل می‌توانید از برگ سیر یا اسفناج و شوید برای خوش‌طمع شدن آن به آش اضافه کنید.
- رنگ و شکل سنتی: برای حفظ رنگ و شکل سنتی و اصیل آش دوغ، بهتر است از زردچوبه و ادویه‌های رنگی استفاده نکنید، زیرا رنگ اصلی این آش سفید است.
- استفاده از سیر خشک: اگر بخواهید در آش از سیر خشک استفاده کنید، حتماً آن را با نمک بکوبید تا له شود.
- برنج ایرانی: برنج ایرانی در پخت آش هم باعث خوش عطر شدن آن و هم زود پخته شدن آش می‌شود. توصیه می‌شود از خرده برنج‌های جدا شده در پخت آش استفاده کنید.
- جایگزین برنج: از بلغور پخته‌شده هم می‌توان به جای برنج استفاده کرد.
- قابلمه مناسب: بهتر است برای درست کردن این آش از قابلمه‌های تفلون استفاده نکنید، زیرا هم زدن زیاد آش باعث خراشیدگی قابلمه می‌شود.
- جایگزین نخود: به‌جای نخود می‌توانید از یک پیمانه لپه یا لوبیای پخته استفاده کنید.
- جلوگیری از بریدن آش: برای جلوگیری از بریدن آش، باید آن را دائماً هم بزنید یا از تخم‌مرغ استفاده کنید.
- رفع سردی: برای از بین بردن سردی آش دوغ، بهتر است مقدار فلفل آن را بیشتر کنید.
- تزئین: آش دوغ را می‌توانید با کمی روغن، فلفل قرمز یا سیاه تزئین کنید.
- نوعی آش ماست: آش دوغ نوعی آش ماست محسوب می‌شود.
- بدون سبزی: در برخی استان‌ها، آش دوغ را بدون سبزی و با نعناع داغ می‌پزند.
- دوغ محلی: بهتر است برای تهیه این آش اصیل اردبیل از دوغ محلی استفاده کنید.
- آش مازندران: آشی که در مازندران طبخ می‌شود، دارای رشته آشی، لوبیا چیتی، عدس و ماست است.
پیشنهاد مطالعه بیشتر : طرز تهیه آش ترخینه
سخن پایانی……
آش دوغ، با طعم ملایم و دلپذیرش، یکی از محبوب‌ترین و سنتی‌ترین غذاهای ایرانی است که هم در روزهای سرد زمستانی و هم در روزهای گرم تابستان، به عنوان یک غذای مقوی و خوشمزه می‌تواند دلپذیر باشد. تهیه این آش با دوغ، نخود، سبزی‌های معطر و برنج، نه تنها تجربه‌ای خوشمزه را به ارمغان می‌آورد، بلکه فرصتی برای لذت بردن از غذاهای سنتی و اصیل ایران است. با رعایت نکات ذکر شده و با افزودن عطر و طعم‌های دلخواه، می‌توانید آش دوغی تهیه کنید که نه تنها بر روی سفره خانواده‌تان زیبا و رنگین است، بلکه با طعمی بی‌نظیر، رضایت همه را جلب می‌کند. در پایان، فراموش نکنید که این آش را با پیاز داغ، سیر داغ و نعناع داغ تزیین کنید تا تجربه‌ای کامل از طعم‌ها و عطرهای این غذای خوشمزه داشته باشید.
