در این مقاله از معرفی جاهای دیدنی تهران تصمیم گرفتیم تا عمارت مسعودیه که بازمانده از دوران قاجار است را مورد معرفی و بررسی قرار دهیم در ادامه با گردشرو همراه باشید.
تهران پایتخت و بزرگترین شهر ایران است، واقع در شمال ایران. این شهر در استان تهران واقع شده و مرکز فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشور است. تهران دارای جمعیت بسیار زیادی است و یکی از شهرهای پرتراکم جهان محسوب میشود.
شهر تهران در عصر قاجار عنوان پایتخت انتخاب شد و از آن زمان بهعنوان مرکز اصلی حکومت، صنعت، تجارت و فرهنگ در ایران شناخته میشود. تهران دارای امکانات فراوانی از جمله مراکز تاریخی، فرهنگی، پارکها، موزهها و بازارهای متنوع است.
از جمله نقاط دیدنی تهران میتوان به برج میلاد، موزه ملی ایران، گلستان کاخ، اشاره کرد. همچنین تهران دارای مسیرهای متروی عظیمی است که از جمله ویژگیهای حمل و نقل عمومی شهر محسوب میشود.
برج میلاد نیز بهعنوان یک نماد معاصر این شهر شناخته میشود. موزهها، پارکها و بازارهای تهران نیز جاذبههای گردشگری مهمی دارند.
تهران همچنین دارای سیستم حملونقل عمومی فراوانی است، از جمله متروی پرسرعت و اتوبوسهای شهری که امکان دسترسی آسان به نقاط مختلف شهر را فراهم کردهاند.
این شهر یک مرکز تجاری نیز محسوب میشود که در آن مراکز خرید معروفی نظیر مرکز خرید ایرانمال و گالری میلاد واقع شدهاند. با گسترش و رشد این شهر، افراد و گروههای مختلفی از اقوام مختلف مانند آذری، کرد، مازندرانی، گیلک، ارمنی، عرب، لر و غیره به تهران مهاجرت کردند. با توجه به آمار سرشماری اخیر در سال ۱۳۹۵، جمعیت تهران به حدود ۸٬۷۳۷٬۵۱۰ نفر رسیده است و در ۲۲ منطقه شهری و ۳۷۴ محله مختلف زندگی میکنند. در اینجا با عمارت مسعودیه اشنا میشویم.
معرفی
عمارت مسعودیه، تا سالهای پیش، یک ساختمان ناشناس و به حالت متروکه شناخته میشد که در پشت میدان بهارستان، در خیابان جمهوری واقع شده بود. هیچ کس پیشبینی نمیکرد که در این مکان، پشت دری به نام “میراث فرهنگی”، یک عمارت با ابعاد بزرگ و زیبایی فراوان قرار گرفته باشد. این عمارت دارای یک باغ زیبا با ویژگیهای خاص باغهای ایرانی است و در عین حال، تأثیرات معماری اروپایی را نیز در ساختار و ساختمانهای خود به نمایش میگذارد. این ساختمان، یکی از نمادهای دوره قاجاریه در تهران محسوب میشود.
عمارت مسعودیه یکی از شاهکارهای معماری قاجاری به حساب میآید و همیشه جزو جاذبههای چشمانداز تهران به حساب میآید. وسیله دستور مسعود میرزا، فرزند ارشد ناصرالدین شاه و مشهور به “ظلالسطان”، ساخته شده است.
تاریخچه عمارت مسعودیه
با عبور از سردر این خانه و ورود به حیاط عمارت مسعودیه، به سختی میتوان باور کرد که یک خانه با زیبایی وسعتی حدود چهار هزار متر مربع در قلب شلوغ پایتخت ایران واقع شده است. این خانه متعلق به یکی از فرزندان ناصرالدین شاه به نام ظلالسلطان است. ظلالسلطان، حاکم اصفهان در دوران قاجاریه بوده و اگرچه به عنوان تخریبگر بناهای تاریخی شناخته میشد، اما دستور داده بود تا عمارت خود را به زیباترین شکل ممکن بازسازی کنند. بنابراین، عمارت مسعودیه با نامی که از صاحب خود به ارث برده است، در سال ۱۲۹۵ به دست استاد شعبان معمار باشی ساخته شد.
این عمارت، با گذشت ۱۰۵ سال، شاهد حوادث متعددی بوده است. در پی اعتراضات مشروطهخواهان و ترور محمد علی شاه در نزدیکی این عمارت، شاه فرمان داد تا مجلس و پایگاههای مشروطهخواهان را توپ بسته شود و این عمارت همچنین همراه با خانه ظهیرالدوله، آسیبهای جدی دید.
عمارت مسعودیه نه تنها یک ساختمان با معماری و کاشیکاری زیباست، بلکه به عنوان یک مرکز فرهنگی نیز شناخته میشود. اینجا اولین ساختمان فرهنگی کشور، یعنی کتابخانه و موزه ملی ایران، ایجاد شد. اتاقی همچنین به نگهداری از اشیای تاریخی از سراسر ایران اختصاص یافت و خود نقطه آغازی برای ایجاد موزه گردید.
در دهههای گذشته، عمارت مسعودیه از جایگاه دانشکده افسری بود و تحت مدیریت سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته است. اینجا شاهد ساختمانهای مختلفی هستیم، از جمله یک طبقهای ایواندار با کاربری عکاسی، ساختمانهای جدید یک طبقه و چاپخانهای که در این فضا قرار گرفتهاند. با گذشت زمان، عمارت مسعودیه همچنان درخشان و زیبا به عنوان یک نماد از تاریخ و فرهنگ ایران ایستاده است.
معماری عمارت
بعد از عبور از سردر این عمارت، وارد فضای هشتی میشوید که یکی از مهمترین بخشهای خانه و معماری ایرانی است. پس از آن، به حیاط کوچکی وارد میشوید که حاوی حوض مستطیلی در وسط و باغچههایی در چهار طرف حوض است. این حیاط با حوض خود و باغچهها، هوا را برای اتاقهای اطراف به شکل دلپذیرتری میکند.
در جنوب شرقی حیاط اول، توسط یک راهروی باریک، به حیاط دوم عمارت میرسید که این حیاط بزرگتر است و حاوی حوض دایرهای در وسط است. حوضی که با انعکاس تصویر عمارت، با ستونهای بلند، پنجرههایی با شیشههای رنگی و گچکاریهای هنرمندانه زیبا تزئین شده است تا برای بازدیدکنندگان منظرهای تماشایی ایجاد کند. در انتها و در قسمت جنوبی این حیاط، ساختمان دیگری پدیدار میشود که در فاصله یک متری از سطح زمین اقامت کرده و از یک تراس زیبا با سقف چوبی و ستونهای باارتفاع بهرهمند است. این بخش با یک پنجره بزرگ هنرمندانه با شیشه کاری رنگارنگ نیز تزئین شده است. پس از آن، در بخش شرقی حیاط از میان طاقهای آجری زیبا، حیاط دیگری به چشم میآید. این حیاط نه تنها از نظر ابعاد بلکه از نظر زیبایی نیز بسیار برجستهتر از بخشهای دیگر ساختمان است و به طور کامل با سنگفرش تزئینی بهنمایش گذاشته شده است.
معماری قاجار
معماری دوره قاجار، با ارتقاء اصول و مبانی قدیمی معماری ایران و نوآوریهای فضایی، یک فاصله مهم و متفاوت را در تاریخ معماری ایران ایجاد کرد. با اینکه دارای ارتباطات فراوان با معماری بومی بود، اما از نظر خلاقیت و نوآوری، معماری قاجار قدرت لازم برای خلق یک سبک نوین را نداشت. این مسئله میتواند موضوع بحث و تامل درباره جایگاه و مرتبه معماری قاجار در تاریخ معماری گذشته ایران (قبل از دوره نوین) باشد.
اگر به آثار معماری این دوره از زاویه فضایی نگاه کنیم و به خلاقیتهای فضایی آن توجه کنیم، معماری قاجار ارزش زیادی به خود مییابد و در مقایسه با معماریهای دورههای قبل از خود مانند زندیه و صفویه، به جایگاه برتر و تکامل یافتهتری دست پیدا میکند. این دوره با افزایش خلاقیتهای فضایی، تنوع بیشتری در ایجاد فضاها به وجود آورد و فضاهای نوین و متنوعی را خلق کرد.
بخشهای عمارت مسعودیه
عمارت مسعودیه، همچون سایر عمارتها، از دو بخش اندرونی و بیرونی تشکیل شده است؛ اما در حال حاضر، بخش اندرونی به دلیل خرابیها و فرسودگیها به چشم نمیآید و تنها یک خرابه از آن باقی مانده است. با این وجود، بخشهای دیگری از این عمارت، با بزرگترین آنها، هنوز به چشم میخورند و زیبایی خاص خود را به نمایش میگذارند. در زیر به بررسی هفت بخش مهم این عمارت خواهیم پرداخت:
بخش های اصلی مجموعه تاریخی مسعودیه عبارتاند از:
- دیوانخانه
- سفرهخانه و حوضخانه
- حیاط سیدجوادی
- عمارت سیدجوادی
- حیاط مشیری
- عمارت مشیری
- حیاط خلوت
- عمارت حیاطخلوت
- عمارت سردر (پیاده)
- عمارت سردر کالسکهرو
- باغ دیوانخانه
- عمارت دیوانخانه
- بنای یکطبقه با زیرزمین
حیاط و عمارت سید جوادی
در دورهٔ تاریخی مسعود میرزا، شخصیتهای فرهنگی و هنری نقشی بسزایی در ارتقاء سطح فرهنگ و هنر ایران ایفا کردند. یکی از شخصیتهای پرافتخار این دوره، سید جوادی بود که نقش تعیینکنندهای در نجات مسعود میرزا از مرگ احتمالی ایفا کرد. به علت این نجات، یک عمارت در املاک مسعودیه به نام “سید جوادی” نامگذاری شد.
عمارت مسعودیه، با عنوان اتاق وزیران نیز مشهور، به عنوان یکی از جواهرات تاریخی ایران به حساب میآید. این عمارت که به عنوان هفتمین بنای تاریخی در مجموعهٔ عمارت مسعودیه ثبت شده است، جاودانهترین شاهکارهای معماری و هنر ساختمانی را در خود جای داده است.
اهمیت فراوان تاریخی و فرهنگی این عمارت، سبب شده تا مسئولان ذیصلاح با دقت و حساسیت به عملیات مرمت و بازسازی آن مشغول شوند. این تدابیر با هدف حفظ و ارتقاء زیباییها و جلوههای تاریخی این بنا اجرا شده است تا این اثر بزرگ هنری، نقشی بیپایان در نگاه نسلهای آینده به گذشته و تاریخ داشته باشد.
عمارت دیوانخانه
عمارت دیوانخانه، به عنوان قلب و مرکز اصلی مجموعهٔ عمارت مسعودیه، با آرایش شیک و برجسته از آینههای زیبا تزیین شده است، که جلوهای خاص و جذاب به فضای داخلی آن بخشیده است. این ساختمان، با طراحیهای هنری و ذوقآرا، فضایی دلپذیر و دلنشین ایجاد کرده است.
مسعود میرزا، صاحب این عمارت، این مکان را به عنوان محلی برگزیده برای پذیرایی از مهمانان ویژه خود انتخاب میکرد. با آمیزهای از هنر معماری، آینههای زیبا، و انتخاب دقیق رنگها و نقوش، دیوانخانه به یک صحنه شاعرانه و آرام برای گردآوری افراد نخبه و هنرمندان تبدیل شده بود.
عمارت سفره خانه
عمارت سفره خانه، که در کنار جنوبی عمارت مسعودیه واقع شده است، فضایی شاداب و پر از زندگی دارد. این امکانات، بهعنوان مکانی باز، برای برگزاری جشنها، مراسم مهم، و مهمانیهای پرطراوت در دورهٔ قاجار به کار میرفت.
عمارت سفره خانه با دیزاین منحصر به فرد و اجزای معماری خاص، به عنوان مکانی مناسب برای جشنها و رویدادهای مختلف شناخته میشد. در این فضا، اجتماعات مهم و گردهماییهای فرهنگی در کنار آب و هوای خاص و فرهنگ دورهٔ قاجار برگزار میشدند.
تغییرات اعمال شده در طراحی و بازسازی این عمارت، با حفظ اصالت تاریخی، زندگی جدیدی به آن بخشیده و همچنان به عنوان یک نماد از زیبایی و زندگی اجتماعی در دوران قاجار به چشم میآید.
عمارت حوضخانه، در قسمت جنوبیترین نقطه این مجموعه استقرار یافته است. این حوضخانه با طراحیهای خاص و استفاده احساسی از رنگها، به عنوان یک نقطه تمرکز زیبا و آراسته در محیط اطراف، زیبایی و شکوه فرهنگ معماری عمارت مسعودیه را به اوج میرساند.
بهوسیله تغییرات و بهروزرسانیهای صورت گرفته در حوضخانه، این فضا به عنوان یک عنصر جلب توجه و جذاب در طراحی معماری عمارت، نقش بینظیری را در ایجاد جوی آرام و خاص دارد. این حوضها به تداخل هنر و طبیعت، زمینهای برای استراحت و ارتباط با فرهنگ گذشته را ارائه میدهند.
عمارت مشیری
صحن و عمارت مشیری : عمارت مشیری، به عنوان یک قسمت یکپارچه از مجموعهٔ عمارت مسعودیه، به ویژه برای افراد مباشر در دوران قاجار نظیر مسعود میرزا، حبیب الله خان، و محمد باقرخان، ایجاد شده است. این عمارت با توجه به نقش مهم مشیران در امور دولتی و سیاسی آن دوران، به عنوان یک نماد از قدرت و اهمیت در داخل مجموعه قرار دارد.
صحن و عمارت مشیری، بهوسیلهٔ طراحیهای خاص معماری، محیطی خصوصی و ارام برای فعالیتهای مباشران فراهم کرده است. این بخش از عمارت مسعودیه، مهمانیها، جلسات اجتماعی، و تصمیمگیریهای کلان دوران را به یادآوری میآورد.
عمارت سر در
عمارت سردر: برای بازدید از این قسمت ، باید در نظر داشت که همهٔ اجزای این ساختمان، البته با ویژگیهای معماری گذشتهٔ دوران قاجار، به نمایش گذاشته نمیشوند. زیرا در سالهای ۱۳۸۵، ۱۳۸۹، و ۱۳۹۳، برخی از بخشهای این بنا مورد بازسازی و بهروزرسانی قرار گرفتهاند. برای ورود به این عمارت، از دروازهٔ مرکزی استفاده میشود، درحالیکه خروج از آن نیازمند عبور از بخشهای جانبی میشود.
اتاقهای عمارت سردر، در گذشته به عنوان محلی برای برگزاری جلسات و مباحث مهم حکومتی به کار میرفتهاند. بازسازی اجزای مختلف این عمارت، تلاشی است برای حفظ اصالت تاریخی در کنار بهروز کردن ساختمان به سازگاری با نیازهای مدرن.
بازدید از عمارت سردر فرصتی مناسب است تا چشم انداز زیبا و تاریخی ایران قاجاری را تجربه کنید و از زیباییها و تغییرات گذرانده در طول زمان در این اثر هنری لذت ببرید.
سردر کالسکه رو
عمارت سردر کالسکهرو با طراحی مقرنسکاری آراسته شده است تا همچنین به تماشاگران احساسی از زیبایی فرهنگ معماری ایرانی را منتقل کند. این ورودی علاوه بر جلب توجه به جهات هنری، توجه خاصی به نیازهای عملی و دسترسی به بخشهای مختلف عمارت دارد. گردش در این محل به تجربهای زیبا از هماهنگی هنر و عملکرد پیوسته است.
تماشاخانه مسعودیه
در دل عمارت مسعودیه، یک تماشاخانه شهیر وجود دارد که به نام تئاتر مسعودیه شناخته میشود. این فضا یک مکان جذاب برای علاقهمندان به هنر تئاتر فراهم کرده است تا از اجراها و نمایشها لذت ببرند.
تئاتر مسعودیه با ظرافت و دقت طراحی شده و به تعداد زیادی از علاقهمندان فرصت میدهد تا به تئاتر بروند. این سالن تئاتر، با اشتیاق به هنر و فرهنگ، حدود ۲۰۰ نفر را در دل خود جای میدهد. این فضا با ارائهٔ تجربههای هنری فراگیر و نمایشهای متنوع، به عنوان یک نقطه تاریخی و فرهنگی در عمارت مسعودیه، شهرت دارد.
عکاسخانه عمارت مسعودیه
برای ثبت یک روز بهیادماندنی در عمارت مسعودیه، حتماً به استودیو عکاسی آن که در طبقه پایین قرار دارد، سر بزنید. در این استودیو، شما میتوانید جلسه عکاسی خود را با لباسهای سنتی قاجاری که در اینجا موجود است، تزئین کرده و فضای دوران قاجار را در عکسهای خود به نمایش بگذارید. استودیو عکاسی عمارت مسعودیه با امکانات حرفهای و امکاناتی برای جلب جلبههای قاجاری در عکسها، یک فرصت فوقالعاده برای ثبت لحظات خاص و خاطرهانگیز در این محیط تاریخی فراهم میکند.
کافه رستوران مسعودیه
کافه و رستوران مسعودیه: پس از یک گشت و گذار شگفتآور در عمارت، میتوانید با سر زدن به کافه و رستوران مسعودیه، خود را در فضایی که یادآور دوران قاجار هست غرق کنید تا لحظات خود را بهترینگونه به پایان برسانید. این رستوران با سفرههای گلدار زیبا تزئین شده و آشپزهای ماهر آن، مجموعهای از غذاهای سنتی و لذیذ را برای شما آماده کردهاند تا هر دو حس چشم و حساب شما را راضی کنند.
در این رستوران، با انتخاب از انواع دمنوشهای گیاهی، شربتهای گوارا و غذاهای سنتی مثل کتلت، سوپ و کوکو، لحظات خوشچشمی خواهید داشت. توصیه میشود تجربهی شگفتانگیز صرف غذا و نوشیدنی در کافه و رستوران با بیش از ۱۴۰ سال سابقه، را به عنوان یک تجربه منحصربهفرد در نظر بگیرید. لازم به ذکر است که قیمتها در این کافه به دلیل محیط تاریخی و منحصر به فرد بیشتر از متوسط قیمتهای دیگر کافههاست. اما صرف غذا در یک مکان با این ارزش تاریخی، تجربهای خاص و ارزشمند است. برای صرف غذا در این کافه و رستوران، توصیه میشود در روزهای شلوغ کمتر از هفته بازدید کنید تا از تجربه آرامش بیشتری برخوردار شوید.
محوطه باغ
حوض آبی زیبا، یک فضای خوشایند و دلنشین خلق کرده است. مسیرهای این باغ با سنگفرش بسیار زیبا و هنرمندانه تزئین شدهاند.
این محوطه باغ با ارائه فضاهایی که از طبیعت الهام گرفته شدهاند، به بازدیدکنندگان امکان میدهد در میان آرامش بخشی از طبیعت آباد تهران پیش از مدرنیته لذت ببرند. مسیرهای باغ، با سنگفرشی که از هنر و طراحی زیبا برخوردار است، تجربهٔ یک پیادهروی لذتبخش و آرامشبخش را برای بازدیدکنندگان خلق میکند.
نکاتی که لازم است قبل از بازدید از عمارت مسعودیه بدانید
وربین خود را همراه داشته باشید تا عکسهایی با کیفیت و جذاب از بناهای تاریخی و اصیل ثبت کنید، با احترام به قوانین و شرایط مربوط به عکاسی در این مکان.
برای لذت بردن از بازدید، توصیه میشود که به وسعت عمارت توجه کنید و برای پیادهروی قابلتوجهی آماده باشید. استفاده از کفشهای مناسب پیادهروی نه تنها راحتی شما را افزایش میدهد بلکه از حفاظت از پاهایتان نیز مراقبت میکند.
لطفاً به یاد داشته باشید که در طول بازدید ممکن است ورود به بخشهای خاصی از عمارت مسعودیه ممنوع باشد؛ این بخشها ممکن است به دلیل بازسازی یا حفاظت از آثار تاریخی، در دسترس نباشند.
در این سفر، از امکانات مختلفی که عمارت مسعودیه ارائه میدهد، مانند سرویس بهداشتی، رستوران و بوفه بهرهمند شوید. با این حال، توجه داشته باشید که پارکینگ مشخصی در محل فراهم نشده است، بنابراین نیاز است مسیرهای پارکینگ مناسب را بررسی کنید.
زمان مناسب بازدید از عمارت مسعودیه تهران چه زمانی است؟
زمان مناسب برای بازدید از عمارت مسعودیه در تهران به طور کلی به فصل و شرایط جوی مربوطه بستگی دارد. بهترین زمان برای بازدید از این عمارت بهار و پاییز است، زیرا هوا در این دو فصل معمولاً ملایمتر و مناسبتر برای گردش و بازدیدهای گردشگری است.
در فصل بهار، با گلآرایی و شکوفههای طبیعی، زیبایی باغها و محیط اطراف عمارت افزایش مییابد. همچنین، در پاییز نیز با تغییر رنگهای خزان و هوای خنک، بازدید از این مکان لذتبخشتر میشود.
عمارت مسعودیه کجاست؟
عمارت مسعودیه در میدان بهارستان، ضلع جنوب غربی، خیابان اکباتان قرار دارد.
ساعات بازدید عمارت مسعودیه ؟ همه روزه جز روزهای سوگواری، بین ساعات ۸ تا ۱۶
چگونه به عمارت مسعودیه تهران برویم؟
اگر قصد استفاده از وسایل نقلیه عمومی مانند مترو را دارید، بهتر است در ایستگاه ملت از مترو پیاده شوید و با یک مسیر پیادهروی کوتاه به سمت سردر عمارت مسعودیه بروید. این اقدام نه تنها از شما در مصرف زمان کمک میکند بلکه از چشماندازهای زیبا در مسیر نیز لذت ببرید. همچنین، اگر از ایستگاه متروی بهارستان پیاده بشوید، با پیادهروی کوتاهی به عمارت مسعودیه خواهید رسید، زیرا این عمارت از میدان بهارستان فاصله چندانی ندارد.
در صورت استفاده از اتوبوس، توصیه میشود که در ایستگاه ملت از اتوبوس پیاده شوید و سپس با پیادهروی در خیابان ملت به سمت تقاطع خیابان اکباتان حرکت کنید تا به سردر عمارت مسعودیه برسید. این راهنماییها به شما کمک میکنند تا به راحتی و با کمترین مشکلات به عمارت زیبای مسعودیه دسترسی پیدا کنید.
چه هتل هایی در نزدیکی عمارت مسعودیه تهران برای اقامت وجود دارد؟
- هتل بوتیک نظمیه تهران
- هتل فیروزه تهران
- هتل مهر تهران
- هتل آرمان تهران
چه رستوران هایی نزدیک عمارت مسعودیه تهران هستند؟
- کافه رستوران مس مس
- رستوران شریفی
- رستوران عادل
- رستوران شاطر عباس
- کافه رستوران شاندیز مشتاق
در نزدیکی عمارت مسعودیه تهران از چه جاهای دیدنی دیگری میتوان بازدید کرد؟
- باغ نگارستان تهران
- باغ امین السلطان تهران
- خانه موزه استاد ابوالحسن صبا
- موزه هنرهای ملی
نتیجه گیری
عمارت مسعودیه، یک جواهر تاریخی در قلب تهران، با فضاهای زیبا و اثرهای هنری منحصر به فرد خود، گواهی از دورانهای گذشته میدهد. این عمارت که نزدیک به میدان بهارستان واقع شده است، با آرامگاه و محوطههایی بسیار دلنشین، بازدیدکنندگان را به دنیایی از هنر و تاریخ میبرد. در بازدید از مسعودیه، از وسعت باغها و زیباییهای معماری تاریخی بهرهمند شوید و با گامهایی در خیابانهای پیاده راحت، از لحظاتی شگفتانگیز در قلب شهر لذت ببرید.
