پل طبیعت | یکی از آثار هنری و زیبایی در قلب تهران

پل طبیعت  یکی از جاذبه‌ های بارز تهران می‌باشد که با طراحی منحصر به فرد و معماری متفاوت خود، هزاران گردشگر را به سوی خود جذب کرده است. پل طبیعت تهران با طراحی خاص و منحصر به فرد خود، چشم‌ اندازی خیره‌ کننده را به گردشگران ارائه می‌دهد.
این پل که بر روی محور غرب به شرق تهران قرار دارد، با طراحی آبی و سفید رنگی که به عنوان رنگ اصلی پل انتخاب شده، زیبایی فراوانی را به محیط می بخشد. طراحان این پل در نظر داشته‌اند تا با ایجاد یک ارتباط زیبا و طبیعی، فضایی دل‌نشین و مطبوع را برای بازدیدکنندگان خلق کنند.

پیشنهاد می کنیم در ادامه همراه ما باشید چرا که قصد داریم تا به بررسی کامل این پل زیبا بپردازیم.

تاریخچه پل طبیعت تهران

پل طبیعت یک اثر هنری از فرهنگ و زیبایی در قلب شهر تهران است که در منطقه‌ی عباس‌آباد قرار دارد. این پل پیاده‌روی دو طبقه در سال ۱۳۸۸ با اعلام یک فراخوان از سوی شرکت نوسازی تهران طراحی شد. مسابقه‌ی طراحی به عنوان گام اول در ایجاد این شاهکار معماری برگزار شد و عملیات ساخت پل از سال ۱۳۸۹ آغاز شد. پل طبیعت امروزه یکی از نمادهای مهم و جذاب شهر تهران به حساب می‌آید.

قبل از برگزاری مسابقه، مهندسان شرکت نوسازی عباس‌آباد تحقیقات جدی در خصوص ویژگی‌های مطلوب پل انجام دادند. این تحقیقات با هدف توجه به محیط زیست و ارتباط صمیمانه با اطراف منطقه صورت گرفت. در سال ۱۳۸۷، مسابقه‌ی طراحی برگزار شد و طرح لیلا عراقیان به عنوان برتر انتخاب شد. سپس، در سال ۱۳۸۹ عملیات ساخت این اثر هنری شگفت‌انگیز آغاز شد و در نهایت، در سال ۱۳۹۳ پل طبیعت به رسمیت شناخته شد و به بهره‌برداری رسید. این پل به عنوان یک ارتباط زیبا و پویا با محیط زیست خود و همچنین علامتی از پیشرفت فناوری و هنر مدرن در ادامه تاریخ، به عنوان نقطه جذب گردشگران و شهروندان تهرانی باقی خواهد ماند.
کانسپت و طراحی اولیه پل طبیعت

استفاده از تصویر یک درخت با شاخه‌های به هم تنیده به عنوان کانسپت یا طرح اولیه پل طبیعت، این پروژه را به یک ساختار ارگانیک تبدیل کرده است. در این تصویر، تنه درخت به عنوان ستون‌های پل عمل کرده و یک ارتباط آرمانی و هماهنگ با طبیعت به وجود آمده است. این پل توانسته است دو فضای سبز را با یکدیگر اتصال دهد و از زیبایی‌های طبیعی بهره‌مند شود.

• معمار این طرح، بانو “لیلا عراقیان” درباره ایده اولیه و کانسپت پل طبیعت اظهار می‌کند:

“پل زیبایی طبیعت تهران الهام گرفته از پل سی و سه پل اصفهان، به نوعی به عنوان پلی همساز با طبیعت در این شهر ظاهر می‌شود. این پل با ۳۳ قوس بر پیکره خود، با دیدار از آن حس عجیبی را در بیننده ایجاد می‌کند. یک دیدار که به یاد آوری پل خواجو می‌انجامد و در آن می‌توان فعالیت‌های متعدد شهری، از جمله شعرخوانی، ملاقات‌های عمومی و حضور در چایخانه‌های سنتی را به وضوح تجربه کرد.”

• همچنین، درباره ایده ابتدایی و تصویر ذهنی که پیش از طراحی این پل در ذهنشان ایفا کرده بود، اظهاراتی دارند که به این صورت است:

“یک روز، همراه با همکارم در حال عبور از مناطق قدیمی تهران بودیم که به یک پل برخورد کردیم. همچنین، در مقابل یکی از خانه‌های نزدیک به پل، یک مبل قرار داده شده بود که به نظر می‌آمد بی‌استفاده باقی مانده است. ما این مبل را جابجا کردیم و بر روی پل قرار دادیم. در حین نشستن بر روی مبل، به این فکر افتادیم که چرا همیشه پل‌ها فقط برای عبور و گذر هستند و هیچ وقت به عنوان یک مکان برای نشستن، تفکر کردن و لذت بردن در نظر گرفته نشده‌اند؟

این ایده در ذهن من جا ماند تا زمانی که پیشنهاد برگزاری مسابقه “پل طبیعت” به گوشم خورد. در آن زمان، این ایده را با طراحی یک پل طبیعی به عمل آوردم. یک پل طراحی شد که کاربران به راحتی می‌توانستند در آن اوقات جالبی را سپری کنند؛ جایی برای استراحت، تفریح، و انجام فعالیت‌های شهری متنوع. این پل با پیچ و خم‌های زیادی طراحی شده بود تا انتهایش قابل دیدن نباشد و کاربر را ترغیب به طی کردن پل و کشف منظره آن کند.”

آشنایی با پل طبیعت تهران

پل طبیعت تهران یکی از نمادهای زیبا و جذاب این شهر است که به عنوان یکی از مقاصد دیدنی برتر تهران محسوب می‌شود. اگر به تازگی برنامه سفر به تهران دارید، حتماً در نظر داشته باشید که این پل، آثار زیبایی از دست دستاوردهای هنری معاصر ایران را به نمایش می‌گذارد.

پل طبیعت توسط هنرمند برجسته لیلا عراقیان طراحی شده و نه تنها به خاطر زیبایی معماری خود بلکه به دلیل برنده شدن جوایز بین‌المللی در حوزه طراحی شهری نیز شناخته شده است. این پل که به دلیل طراحی خاص و منحصر به فرد خود به نام “پل طبیعت” معروف است، دو پارک زیبا را با یکدیگر ارتباط می‌دهد و تبدیل به یک مقصد پرطرفدار برای علاقه‌مندان به گردش در طبیعت و عکاسی شده است.

امکانات عکاسی فراوانی در این منطقه وجود دارد و شما می‌توانید به راحتی خاطرات خود را در کنار این سازه هنری ثبت کنید. از دیدن منظره‌های فوق‌العاده اطراف پل، از جمله کوه‌های پوشیده از برف و تماشای شهر از ارتفاعات پل طبیعت، لذت خواهید برد. این پل با سه طبقه مختلف، جاذبه‌ای فراوان برای گردشگران فراهم کرده و مخصوصاً در عصرهای بهاری و تابستانی با اجوای خنک و دیدنی، یک مکان فوق‌العاده برای گذراندن وقت می‌باشد.

در نظر داشته باشید که پل طبیعت، یک ایستگاه بی‌نظیر در میان شلوغی بزرگراه‌های تهران، نقش یک پیوند زیبا و مدرن بین دو پارک را بر عهده دارد. این سازه با طراحی معماری مدرن و خاص خود، به ویژه در شب با نورپردازی خیره‌کننده، گردشگران و شهروندان را به خود جلب می‌کند.

پل طبیعت با ابعاد ۳۰۰ متر طول و ۴۰ متر ارتفاع از سطح زمین، نقاط پستی و ارتفاعات مختلفی را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد. از این پل، چشمان باز به تمام زیبایی‌های تهران می‌افتد و امکان لذت بردن از یک منظره فوق‌العاده ارتفاعی ارائه می‌شود.

در ساعات شبانه، نورپردازی منحصربه‌فرد این پل، آن را به یک شاهکار هنری تبدیل کرده و باعث جلب توجه افراد بیشتری می‌شود. لحظاتی که در قلب پل طبیعت می‌گذرانید، تبدیل به یک تجربه زیبا و رویایی می‌شود.

کافه‌ها و رستوران‌های اطراف پل طبیعت نیز، این مکان را به یک مقصد خوش‌خوراک تبدیل کرده‌اند. گردشگران و شهروندان می‌توانند در اینجا لحظاتی شاد و لذت‌بخش را با تماشای منظره شهر تهران، سپری کنند و از غذاهای شگفت‌انگیز این مکان بهره‌مند شوند. پل طبیعت به عنوان یکی از نمادهای زیبا و جاذبه‌های گردشگری تهران، همواره پذیرای بازدیدکنندگان علاقه‌مند به تجربه‌ی یک محیط فراموش‌نشدنی است.

پل طبیعت، محل تلاقی اتصال بین دو پارک

در جریان اواخر سال‌های گذشته، پل طبیعت به عنوان نمادی از توانمندی و تلاش در ساختارهای عمرانی، به عنوان بزرگ‌ترین پل عابر پیاده در خاورمیانه معرفی شد. این پل که در تهران واقع شده و دو پارک آب و آتش و پارک طالقانی را به یکدیگر متصل می‌نماید، نه تنها به عنوان اولین پل عابر پیاده کشور، بلکه به عنوان یک ارتباط فوق‌العاده بین دو مکان گردشگری مهم شناخته شده است.

پل طبیعت نه تنها از نظر معماری و طراحی مدرن خود بلکه از لحاظ موقعیت جغرافیایی نیز به ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود افتخار می‌کند. با طراحی بزرگترین پل عابر پیاده تهران، این سازه به یک مقصد دلپذیر برای پیاده‌روی تبدیل شده است و تجربه عصرگاهی را برای علاقه‌مندان به گردش پیاده، فراهم کرده است.

استفاده از این پل به عنوان یک اتصال میان دو پارک، یعنی آب و آتش و طالقانی، این امکان را به گردشگران می‌دهد تا با استفاده از یک تجربه پیاده‌روی منحصربه‌فرد، از فضاهای سبز و تفریحی این پارک‌ها بهره‌مند شوند. بدین ترتیب، پل طبیعت نه تنها به عنوان یک سازه عظیم و مهندسی برجسته معرفی شده، بلکه به عنوان یک پل ارتباطی بین طبیعت و فرهنگ نیز به یاد مانده است، که در تاریخ و جغرافیا به عنوان نمادی از همبستگی و ارتباط میان انسان و محیط زیست ثبت خواهد شد.

جالب است به دانید:

1. این پل جذاب، امکان ارائه یک تجربه تماشایی از دید زیبای پایتخت همیشه بیدار ایران را برای شما به ارمغان می‌آورد.
2. نمادی بی‌نظیر از زیبایی تهران، پل طبیعت در این شهر شاهد تجلی ارزش‌ها و فرهنگ است.
3. این سازه فراتر از یک مسیر عبور ساده است؛ به گونه‌ای طراحی شده که فراهم آوردن فضا و امکاناتی برای گذراندن ساعات شاد و متنوع در قلب کلان‌شهر تهران را به شما می‌سپارد.
4. نام پل طبیعت به عنوان یک سازه استثنایی، بارها در محافل بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته و با دریافت جوایز متعدد، شهرتی جهانی را به خود اختصاص داده است.
5. کافه‌ها و رستوران‌های این پل گزینه‌های عالی برای سپری کردن لحظات لذت‌بخش و شادابی هستند.
6. این مکان یکی از محل‌های محبوب برای علاقمندان به عکاسی و گرفتن سلفی در تهران محسوب می‌شود.

پل طبیعت با ساختاری سه‌طبقه، در منطقه عباس‌آباد تهران واقع شده و در کنار بزرگراه مدرس حضور دارد، تنها به عابران پیاده اختصاص دارد. این پل علاوه بر اتصال دو پارک مهم تهران، یعنی پارک طالقانی و پارک آب‌وآتش، یک تجربه مشترک بین دو بوستان بزرگ و محبوب این شهر را ایجاد می‌نماید. بوستان‌های طالقانی و آب‌وآتش به عنوان مقصدهای پرطرفدار گردشگران و علاقمندان به فضاهای سبز در تهران شناخته می‌شوند.

آشنایی با طبقات متعدد در پل طبیعت

پل طبیعت تهران به عنوان یکی از بزرگترین پل‌های پیاده‌روی کشور با ۳ طبقه برای راحتی و سهولت بازدیدکنندگان طراحی شده است. در ادامه به بررسی هر یک از این طبقات خواهیم پرداخت.

• طبقه اول پل طبیعت

اگر از تهران گردی کاملا درمانده شده و احساس خستگی می‌کنید، در حال حاضر گرسنه و تشنه هستید، طبقه اول پل طبیعت جای مناسبی برای شماست. در این طبقه، شما قادر به تجربه طعم‌های لذیذ و متنوع از غذاهای فرنگی، ایرانی و بین‌المللی هستید و می‌توانید در کنار آن، از منظره‌ای کمتر دیده‌شده از شهر تهران لذت ببرید. فود کورت این طبقه که در پل طبیعت، در ضلع شرقی آن واقع شده، شامل چندین رستوران، کافه و فست فود با ظرفیت پذیرایی تا ۳۰۰ نفر می‌شود و برای گردشگران و مهمانان پل طبیعت آماده به خدمت‌رسانی است. این طبقه با مساحت ۱۴۵۰ متر مربع، دیوارهای آن کاملاً با متریال شیشه پوشش داده‌شده‌اند. این امکان به شما می‌دهد تا در هنگام استفاده از خدمات این طبقه، از چشم‌انداز فوق‌العاده‌ای از تهران بهره‌مند شوید.

• طبقه دوم پل طبیعت

مساحت فوق‌العاده ۲۸۷۰ متر مربع از طبقه دوم، یک فضای آرام و دلنشین را به شما ارائه می‌دهد. این طبقه با داشتن نیمکت در نقاط مختلف پل تزیین شده است که شما می‌توانید از آن ها استفاده کرده و لذت آرامش را در آن جا را تجربه کنید. اینجا یک مکان ایده‌آل برای نشستن، استراحت کردن و بازیابی انرژی از دست رفته برای شما خواهد بود. این فضا با طراحی منحصر به فرد و امکانات متعدد، تضمین‌کننده یک تجربه خاص و لحظاتی فراموش‌نشدنی می‌باشد.

•  طبقه سوم پل طبیعت

در طبقه سوم از پل طبیعت تهران، با مساحت ۵۷۱ متر مربع، یک فضای طبیعی فراگیر با چشم اندازی فوق‌العاده از طلوع و غروب خورشید در تهران بزرگ به شما ارائه می‌شود. این طبقه به ویژه برای قدم زدن و پیاده‌روی طراحی شده است و دو سکوی تماشا در اقاق شمالی و جنوبی آن قرار دارد که به شما امکان می‌دهد به آزادی و با راحتی از این دو سکو مناظر اطراف را تماشا کنید. این دو سکو علاوه بر اینکه مناسب برای عکاسی و گرفتن سلفی هستند، به شما این امکان را می‌دهند که از زیبایی‌های اطراف لذت ببرید.

لازم به ذکر است که این پل نه تنها مناطق دو بوستان طالقانی و آب و آتش در اراضی عباس‌آباد را به هم متصل می‌کند، بلکه این امکان را به شما می‌دهد که از هر دو پارک به راحتی به این پل دسترسی یابید. در واقع، پل طبیعت نه تنها دو نقطه را به هم متصل نمی‌کند، بلکه از هر دو طرف این پل می‌توان به سادگی به آن دسترسی داشت و از فضاهای زیبای اطراف لذت برد.

بهترین مسیر های دسترسی به پل طبیعت

در ادامه شما را با بهترین مسیر های دسترسی به پل طبیعت تهران آشنا خواهیم کرد.

دسترسی به پل طبیعت با مترو

برای رفتن به پل طبیعت با مترو می‌توانید در ایستگاه شهید حقانی واقع در خط یک مترو از قطار پیاده شده و پس از خروج از ایستگاه به‌سمت پارک طالقانی بروید و از پیاده‌راه چوبی و زیبای آن خود را به پل طبیعت برسانید.

همچنین اگر قصد رفتن به پل طبیعت از سمت پارک طالقانی را دارید، می‌توانید از بزرگ‌راه شهید حقانی استفاده کنید و پس از عبور از چهارراه جهان کودک و پل بزرگ‌، به خیابان فرعی پارک طالقانی بروید و در پارکینگ بزرگ آن خودروی خود را پارک کنید.

برای دسترسی به پل طبیعت از طرف پارک آب و آتش، در خیابان جردن (نلسون ماندلا) به‌سمت شمال بروید، سپس در بزرگراه حقانی شرق وارد خیابان شهیدی شوید و پس از پارک ماشین، از ورودی پارک آب و آتش در این خیابان به‌طرف پل طبیعت حرکت کنید. نکته قابل‌توجه اینکه دو پارکینگ خودرو در خیابان شهیدی برای استفاده عموم وجود دارند.

• آدرس: تهران، میدان ونک، بزرگ‌راه حقانی، بعد از چهار راه جهان کودک، پارک آب و آتش

ماشین شخصی

• اگر از دردسر پیدا کردن جایی برای پارک خودرو به خصوص در تعطیلات و آخر هفته چشم‌ پوشی کنید، می‌توانید به راحتی با ماشین شخصی خود به یکی از دو پارک آب‌وآتش و طالقانی برسید:
  مسیر اول: برای رسیدن به پارک آب‌وآتش باید به بزرگراه حقانی بروید. در جاده غرب به شرق این بزرگراه، پس از عبور از چهارراه جهان کودک، از خیابان علامه شهیدی (دیدار سابق) عبور کنید.
  این خیابان در ضلع غربی پارک آب‌وآتش و بعد از تقاطع جهان کودک واقع شده است. می‌توانید ماشین خود را در اطراف این خیابان پارک کنید و یا از پارکینگ عمومی پارک آب‌وآتش استفاده کنید.
• مسیر دوم: از بزرگراه حقانی می‌توانید به پارک طالقانی و سپس به این مکان برسید.
  وقتی از بزرگراه عبور کردید، پس از عبور از چهارراه جهان کودک و پل بزرگراه مدرس سرعت خود را کم کنید. تابلوهای پیاده‌رو را به سمت پارک طالقانی دنبال کنید. پارکینگ درست در ابتدای خیابان است و می‌توانید با خیال راحت ماشین خود را پارک کنید.

با اتوبوس

 اتوبوس‌ های خط ونک به رسالت شما را به پل می‌رسانند. این اتوبوس‌ها را در پل سیدخندان، میدان ونک و میدان رسالت پیدا می‌کنید.

تاکسی

زمانی که می‌خواهید از هتل به پل طبیعت بروید، گزینه‌های زیادی پیش روی شماست. می‌توانید از تاکسی مترو ونک حقانی استفاده کنید و قبل از رسیدن به مترو در پارک آب‌وآتش پیاده شوید. همچنین می‌توانید از تاکسی‌های ونک از مسیر رسالت یا سید خندان استفاده کنید و سپس از پل عابر پیاده عبور کرده و از بزرگراه عبور کرده و به سمت پارک بروید.

زمان مناسب برای دیدن پل زیبای طبیعت چه زمانی است؟

حضور پل طبیعت با مناظری شگفت‌انگیز از شهر و پس‌زمینه‌ای مهیب از کوهستان‌های البرز پوشیده از برف، در فصل‌های پاییز، زمستان و بهار، فرصتی فراهم می‌کند که فرد از زندگی پر هیاهوی ترافیک شهر تهران فرار کند و در آرامش و سکوت طبیعت لذت ببرد. این مکان بی‌نظیر هر فصلی که تصمیم به بازدید از آن بگیرید، شما را با چشم‌انداز زیبا و آرامی از اطراف پل مواجه می‌کند. چه در پاییز با رنگارنگی از طبیعت، چه در زمستان با پوشش برف سفید یا در بهار با گل‌های زیبا، هر زمانی که این مکان را ببینید، آرامش و خوشحالی به دل شما می‌آید.

این تجربه زیبا به واسطه وجود پل آهنی بر روی بزرگراه مدرس امکان‌پذیر شده است. طراحی با نورهای ویژه در شب، رستوران‌ها و کافه‌ها در اطراف پل، همراه با هوای تازه و خنکی که از نزدیکی منطقه سبز به ما منتقل می‌شود، ترکیبی جذاب و دلنشین را برای هر بازدیدکننده ایجاد می‌کند. اینجا می‌توانید یک شام لذیذ را با دیدن منظره شگفت‌انگیز اطراف پل تجربه کنید و از لحظاتی فراموش‌نشدنی بهره‌مند شوید.

بهترین بخش های پل طبیعت تهران برای عکاسی

عکاسی در فضای باز همیشه یک تجربه جذاب و خاص است، و پل طبیعت به عنوان یک محل بسیار مناسب برای این هنر جذاب شناخته می‌شود. ماهیت خود پل، با حضور پویا و گوناگون مردم، به همراه چشم‌اندازهای زیبا، فراهم‌آورنده‌ی فرصت‌های بی‌شمار برای علاقه‌مندان به هنر عکاسی می‌باشد. بازار سلفی‌ها نیز در این مکان پرطرفدار بوده و پل طبیعت به عنوان یکی از مقاصد محبوب پایتخت برای گرفتن عکس سلفی شناخته می‌شود. بنابراین، تهران خود را با یک بلیط هواپیما به دست آورید و بهترین لحظات عکاسی خود را در این مکان زیبا ثبت کنید.

برای گرفتن عکس‌های خاطره‌انگیز، بهترین نقطه بر روی پل در طبقه سوم است. اینجا فرصتی برای ثبت لحظاتی منحصر به فرد با پس‌زمینه‌ای فوق‌العاده ارائه می‌شود. حالا کافیست بلیط هواپیما ارزان تهران را خریداری کنید و لحظات شگفت‌انگیز خود را در این نقطه استثنایی به ثبت برسانید.

نقاط دیگری که برای عکاسی از پل طبیعت ایده‌آل هستند عبارتند از:

• پل عابر پیاده مدرس حقانی یا پل آب‌وآتش که موازی با پل طبیعت و در شمال آن قرار دارد.
• بزرگراه همت که در جنوب پل طبیعت واقع شده و از طریق پل فجر به دیدن منظره‌ای دیدنی از پل طبیعت دعوت می‌کند.
• مجسمه سیاوش که در پارک آب‌وآتش در شمال پل طبیعت قرار دارد و از این نقطه می‌توان به منظره‌ای دیدنی از پل طبیعت دست یافت.

سایر مکان های جذاب برای عکاسی عبارت است از:

• پارک آب‌وآتش در چند قدمی
• افلاک نما گنبد مینا در چند قدمی
• پارک بندری در چند قدمی
• پارک طالقانی در چند قدمی

رستوران‌ها و فودکورت پل طبیعت

در طول پل، انواع و اقسام رستوران‌ها به سراغ شما می‌آیند. در این محل، یک فودکورت با راه چوبی نیز وجود دارد که شاخه‌های متعددی از رستوران‌های با کیفیت در آن فعالیت می‌کنند.

در طبقه وسط پل، چندین رستوران و کافه به نمایش گذاشته شده‌اند که بهترین‌های خود را به شما معرفی می‌کنیم:

 رستوران ملل

 این رستوران به عنوان یکی از محبوب‌ ترین رستوران‌ های پل طبیعت شناخته می‌شود. کافه رستوران ملل به خاطر صبحانه انگلیسی و املت خود شهرت دارد. در روزهای تعطیل و پنجشنبه‌ها، از ساعت ۸ تا ۱۱ صبحانه را به صورت سلف سرویس ارائه می‌دهند.

فودکورت راه چوبی

 راه چوبی تنها در چند دقیقه فاصله از پل طبیعت قرار دارد. این فودکورت میزبان رستوران‌ها و کافه‌های معروفی است، از جمله کافه ویونا که به عنوان یک مقصد محبوب شناخته می‌شود.

کافه رستوران وی‌آی‌پی (VIP)

غذاهای اینجا کیفیت خیلی خوبی دارند. پاستاها و پیتزای وی‌آی‌پی بین مشتری‌ها معروف هستند. اینجا می‌توانید در یک فضای دنج غذا میل کنید.

 کافه میان

اینجا اسم جالبی دارد. چون کافه درست وسط پل قرار دارد، اسمش را میان گذاشته‌اند. می‌توانید منظره اتوبان مدرس را تماشا کنید و قهوه بنوشید.

جمع بندی

در نتیجه، این پل با طراحی خاص و ارتباط فراوان با طبیعت، به یک مقصد گردشگری محبوب در این شهر تبدیل شده است. این پل نه تنها به عنوان یک اثر هنری و معماری برجسته شناخته می‌شود، بلکه به عنوان یک مرکز فعالیت‌های فرهنگی و تفریحی نیز شناخته می‌شود که هر روزه میزبان گردشگرانی از داخل و خارج از کشور می‌باشد.