شیراز شهری کهن با جاذبه‌های گردشگری فراوان در جنوب کشور است. این شهر را می‌توان پایتخت فرهنگی ایران دانست که بسیاری از آثار هنری، تاریخی و ادبی از آنجا پا به عرصه وجود نهادند. دروازه قرآن یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی شیراز در ورودی شمالی شهر است که سال‌هاست استوار و محکم در جای خود باقی مانده است. دروازه قرآن شیراز از گذشته تا به حال داستان‌های زیادی را پشت سر گذاشته و امروزه به عنوان نماد شهر شیراز شناخته می‌شود.
دروازه قرآن کجاست؟
دروازه قرآن شیراز در شمال شهر شیراز و تنگ الله‌اکبر و میان کوه‌های چهل مقام و کوه باباکوهی قرار گرفته است. این بنا در خروجی شیراز به مرودشت و در نزدیکی فلکه طاووسیه واقع شده است.
اگر از سمت شمال شهر، یعنی از جاده مرودشت وارد شیراز شوید، این بنا را در همان ابتدای ورودی شهر و سمت راست بلوار خواهید دید. در غیر این صورت باید از هر کجای شهر که هستید، ابتدا خود را به بلوار هفت‌تنان یا بلوار آیت‌الله ربانی برسانید و در سمت چپ بلوار حرکت کنید تا به دروازه تاریخی شهر برسید.
اگر بخواهید با اتوبوس به این جاذبه گردشگری بروید، بهتر است سوار خط اتوبوس ۷۴ شوید که از بلوار نارنجستان آغاز می‌شود و به پایانه نمازی می‌رود. البته با استفاده از خط اتوبوس ۷۶، پایانه ولیعصر به زیباشهر، نیز می‌توان به بازدید این دروازه کهن شهر رفت.
معرفی دروازه قرآن شیراز
دروازه قرآن که امروزه به حاشیه شهر رانده شد، زمانی تنها راه ورود و خروج از شمال شهر شیراز بود. این دروازه با قرآنی که بر سر در آن وجود داشت، ساخته شده بود تا مسافران در پناه خدا و قرآن راهی جاده شوند و صحیح و سلامت به مقصد برسند.
در گذشته ساختن دروازه‌های عظیم برای کنترل رفت‌وآمد مردم یکی از استراتژی‌های ضروری برای حفظ امنیت منطقه بود. شیراز نیز در آن زمان ۶ دروازه داشت که امروزه تنها طاق سفید دروازه شمالی شهر باقی مانده است. اگرچه در حال حاضر از این دروازه برای کنترل عبور و مرور استفاده نمی‌شود؛ اما هیبت این بنا در ابتدای ورود به شیراز احساس افتخار و غرور به تاریخ، فرهنگ و هنر ایران کهن را در دل ایرانیان زنده نگه می‌دارد.
تاریخچه دروازه قرآن شیراز
همان‌طور که گفتیم در روزگار قدیم در شهر شیراز ۶ دروازه داشت که هم‌اکنون تنها یکی از آن‌ها پا برجای مانده است. این دروازه در ضلع شمالی شهر قرار دارد که بنای اولیه آن به دستور عضدالدوله دیلمی ساخته شده است. علت نام‌گذاری این بنا به نام دروازه قرآن وجود قرآنی در ساختمان است که به فرمان امیر در آن قرار گرفت تا مسافران به سلامت به مقصد خود برسند.
بنای طاقی شکل دروازه قرآن شیراز رفته‌رفته رو به ویرانی رفت تا این که در دوران کریم‌خان، این بنا از نو ساخته شد. همچنین قرآنی کهن منسوب به خط سلطان ابراهیم از نوادگان شاهرخ تیموری که به «هفده من» معروف بود، در اتاقک بالای بنا گذاشته شد. این قرآن امروزه در موزه پارس شیراز نگهداری می‌شود؛ اما این پایان سرگذشت پرماجرای این بنا نبود.
دروازه قرآن در دوران قاجار به دلیل وقوع زلزله صدمات زیادی دید که به همت محمد زکی‌خان نوری تعمیر و بازسازی شد. ساختمان این بنا بار دیگر در سال ۱۳۱۵ به دلیل نابخردی شهردار شیراز، ویران شد. این بار یکی از بازرگانان شیرازی به نام حسین ایگار دست به کار شد و در سال ۱۳۲۸ هجری شمسی دوباره آن را آباد کرد.
بنای جدید دروازه قرآن شیراز در فاصله کمی از بنای قدیمی ساخته شد که نسبت به دروازه قدیمی، بزرگ‌تر بود. این بنا شامل دهانه قوس تیزه دار، دو ورودی کوچک در دو طرف بنا و اتاقکی مستطیلی شکل بر فراز بنا است که قرآن در آن قرار می‌گیرد. همچنین روی این بنای مستطیلی آیاتی از قرآن نیز درج شده که نگهدار مسافران باشد. هم‌اکنون نیز پیکر حسین ایگار و همسر محترم ایشان در اتاقک‌های کناری دروازه جدید به خاک سپرده شده است.
دروازه قرآن قدیم و جدید
دروازه قرآن قدیم که تا سال ۱۳۱۵ پابرجا بود در دوران حکومت شیعی آل‌بویه یعنی نزدیک به هزار سال قبل ساخته شده بود. این بنا با سنگ و ساروج بر روی تنگ الله‌اکبر ساخته شده بود و به «طاق قرآن» معروف بود. اگرچه طاق قرآن در دوران مختلف مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت، اما در نهایت در سال ۱۳۱۵ به فرمان شهرداری وقت، با دینامیت تخریب شد و عمرش به سرآمد.
در سال ۱۳۲۸ بنای امروزی دروازه قرآن شیراز به همت حاج حسن ایگار در همان حوالی ساخته شد. این دروازه تا سال ۱۳۶۵ تنها مسیر ممکن برای رفت و آمد از مسیر شمالی بود تا این که با افزایش خودروها، بلوار بزرگی در دره کناری ساخته شد و این بنا به حاشیه جاده رفت؛ اما با این حال اطراف دروازه قرآن محوطه‌سازی صورت گرفت و این مکان نه‌تنها از رونق نیفتاد؛ بلکه محبوبیت بیشتری نیز پیدا کرد. امروزه افراد زیادی از اهالی شیراز و مسافران برای پیاده‌روی و گردش به این مکان می‌روند و زیر دروازه بزرگ شهر قدم می‌زنند.
بهترین زمان برای بازدید از دروازه قرآن
بازدید از دروازه قرآن در هر فصل و ساعتی از شبانه‌روز لذت خاصی دارد؛ اما به طور کلی بهترین زمان سفر به شیراز، فصل بهار و به خصوص اردیبهشت است. در این فصل نه‌تنها هوا ملایم و معتدل است؛ بلکه عطر بهارنارنج نیز فضای کوچه و خیابان‌ها را پر می‌کند.
اگر به معماری بناهای تاریخی علاقه‌مندید و می‌خواهید جزئیات بنا را از نزدیک بررسی کنید، می‌توانید روز به دیدن این بنا بروید و جزئیات کار را از نزدیک ببینید. دروازه قرآن در شب نیز به دلیل نورپردازی، جذابیت خاصی پیدا می‌کند و همچون ستاره‌ای پرنور در شهر می‌درخشد که بازدید از آن خالی از لطف نیست.
از دیگر زمان‌های مناسب برای بازدید از این بنا، فصل پاییز است. با فرارسیدن پاییز، شیراز حس و حال متفاوتی به خود می‌گیرد و خیابان‌های آن بوی عاشقی و شاعری می‌دهد؛ بنابراین زمان خوبی است که تا هوا نه گرم است و نه خیلی سرد شده سری به دروازه کهن شهر زد.
با همه این تفاسیر هرگاه که به شیراز بروید، می‌توانید از دروازه قرآن نیز بازدید کنید. این بنای تاریخی موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای دارد و دسترسی به آن آسان است. ضمن این که برای بازدید از آن نیاز به پرداخت ورودی نیست و در هر ساعتی از شبانه‌روز امکان بازدید از آن وجود دارد.
جاذبه های دیدنی شیراز در اطراف دروازه قرآن
خوشبختانه جاذبه‌های گردشگری متعددی در اطراف دروازه قرآن شیراز دیده می‌شود که پس از بازدید از این بنا می‌توانید به تماشای آن‌ها بروید. نام تعدادی از این اماکن دیدنی و تفریحی را در ادامه آورده‌ایم.
۱- آرامگاه خواجوی کرمانی: خواجوی کرمانی از شاعران دوران مغول است که در سال ۶۸۹ هجری قمری در کرمان متولد شد. او در طول زندگی خود به کشورهای زیادی برای کسب علم سفر کرد و مدتی را نیز در بغداد زیست؛ اما در نهایت به ایران برگشت و در سل ۷۵۲ هجری قمری در شیراز چشم از جهان فرو بست. آرامگاه این شاعر مشهور در تنگ الله‌اکبر جنب دروازه تاریخی شهر واقع شده است.
۲- گهواره دید: گهواره دید بنایی تاریخی مربوط به دوره دیلمیان است که در سمت چپ دروازه قرآن شیراز واقع شده است. این بنا روی قله کوه به منظور دیده‌بانی ساخته شده و از آن برای خبررسانی به سایر برج‌ها استفاده می‌شده است. معماری گهواره دید شبیه به معماری دوران ساسانیان است و شامل چهار ضلع در چهار سمت بنا می‌شود.
۳- بوستان کوهستانی نور: پارک کوهستانی نور در فاصله یک کیلومتری دروازه قرآن قرار گرفته و یکی از پارک‌های کوهستانی شیراز به‌شمار می‌رود. این پارک ضمن این که امکانات رفاهی خوبی برای کوهپیمایی دارد، نیاز به ورودی نیز ندارد. در این پارک شما می‌توانید صعودی نه‌چندان سخت به کوه نور شیراز را تجربه کنید و از تماشای مناظر شهری لذت ببرید. از جاذبه‌های تاریخی نزدیک این بوستان نیز می‌توان به گهواره دید اشاره کرد.
۴- باغ جهان نما: باغ جهان نما یکی از باغهای باصفا و سرسبز شیراز در دو و نیم کیلومتری دروازه تاریخی شیراز است. این باغ زیبا در دوران گذشته در مسیر جوی آب ساخته شده که علت سرسبزی و آبادانی آن نیز همین امر است. این باغ همیشه در اوج شادابی قرار داشته و به همین دلیل لقب زینت‌الدنیا را از آن خود کرده است. باغ جهان نما همچون سایر باغهای ایرانی المان‌های جذابی دارد و پیوند میان انسان و طبیعت را به زیبایی نشان می‌دهد.
۵- لونا پارک شیراز: لونا پارک یکی از مکان‌های تفریحی شیراز در بخش شمالی است که امکانات مهیج متعددی دارد. این پارک در ۳ کیلومتری دروازه قرآن شیراز واقع شده که حدود ۳۰ سال از افتتاح آن می‌گذرد. لونا پارک پاتوق کودکان و جوانان است که از هیجان لذت می‌برند و می‌خواهند آدرنالین بدنشان را به اوج برسانند.
۶- آرامگاه حافظ: آرامگاه حافظ یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی شیراز در ۴ کیلومتری دروازه تاریخی شهر است. این مکان تاریخی ماجراهای زیادی را پشت سر گذاشته تا به شکل امروزی خود درآمده است. حافظیه شیراز فضایی معنوی دارد و مسافران زیادی به شوق بازدید آن از دور و نزدیک به شیراز می‌روند.
هتل های نزدیک دروازه قرآن جدید شیراز
اگر قصد رزرو هتل های شیراز در نزدیکی دروازه قرآن را دارید، خبر خوبی برایتان داریم؛ زیرا در اطراف این بنا چندین هتل معروف و محبوب فعالیت دارند که می‌توانید در آن‌ها اقامتی خاطره‌انگیز را در شهر بهارنارنج تجربه کنید:
- هتل بزرگ شیراز
- هتل رویال شیراز
- هتل اطلس شیراز
- هتل پرسپولیس شیراز
- هتل پارک سعدی شیراز
عکس دروازه قران جدید شیراز
بنای امروزی دروازه تاریخی شیراز در نزدیکی مسیر عبور و مرور خودروها قرار گرفته است؛ به طوری که به محض ورود به ورودی شمالی، تصویر زیبای آن را خواهید دید. برای آشنایی بیشتر با جزئیات این بنای تاریخی به عکس‌های زیر توجه کنید.
عکس دروازه قرآن قدیم شیراز
دروازه قدیم شیراز ابعاد کوچک‌تری نسبت به دروازه امروزی داشت و تنها راه برای رفت‌وآمد به بخش شمالی شهر محسوب می‌شد. عکس این دروازه قدیمی که به دلایل مختلف تخریب شد را در زیر می‌توانید مشاهده کنید.
عکس دروازه قرآن در شب
همان‌طور که گفتیم دروازه قرآن در شب بسیاری دیدنی و زیبا می‌شود. در شب نورهای رنگی بنا را روشن می‌کنند و جانی تازه به ساختمان باشکوه این دروازه کهن می‌بخشند. در ادامه چند عکس از این دروازه در زیر آسمان شب را با شما به اشتراک می‌گذاریم.
سخن پایانی
دروازه قرآن شیراز تنها دروازه باقی‌مانده از ۶ دروازه تاریخی شیراز است که در گذشته برای کنترل رفت‌وآمدها به ورودی شمالی شهر ساخته شده است.
این بنای تاریخی در دوران مختلف، ماجراهای عجیبی را پشت سر گذاشته، تا این که در سال ۱۳۱۵ به دستور شهرداری وقت، تخریب می‌شود؛ اما این پایان ماجرا نبود و به لطف یکی از تجار معروف بار دیگر بنایی در همان نزدیکی با ابعادی بزرگ‌تر ساخته شد.
اگرچه دروازه جدید دیگر برای کنترل عبور و مرور استفاده نمی‌شود، اما با محوطه‌سازی اطراف آن به مکانی برای تفریح و قدم زدن تبدیل شده است.