امروزه شهر زیبای شیراز جاذبههای گردشگری بسیاری را به خود اختصاص داده است که پاسارگارد نیز یکی از آنها به شمار میرود. پاسارگاد شیراز یکی از جاذبههای دیدنی شهر شیراز بوده که حدود ۲۶۰۰ سال قبل شخصی به نام کوروش کبیر آن را در دشت مرغاب بنا کرده است، که امروزه اکثر افراد برای بازدید از آن به شیراز سفر میکنند. این بنای دیدنی یکی از سازههای باستانی در دوران هخامنشی بوده که کوروش کبیر در آن زمان حکومت کرده است و به دلیل قدمت زیادی که دارد به عنوان یک میراث جهانی شناخته میشود.
پاسارگاد شیراز کجاست؟
تاریخچه و معماری پاسارگاد شیراز
تاریخچه
معماری
سازه زیبای پاسارگاد درواقع در دروان هخامنشی و حکومت کوروش بزرگ بنا شده که به دلیل قدمت بسیاری که دارد از معماری خاصی نیز برای آن استفاده کردهاند. این بنا در آن زمان از تالارهایی بزرگ و باغهایی فراوان بنا شده که همین نمایی فوقالعاده عالی را به آن میدهد. امروزه معماری که برای پاسارگاد به کار رفته به عنوان یکی از نمونههای هنر معماران ایران باستان شناخته میشود و به همین دلیل افراد بسیاری را به خود جذب کرده است.درواقع در آن زمان کوروش کبیر برای اینکه پاسارگاد با دیگر ساختمانها تفاوت داشته باشد از مصالحی مانند خشتخام، آجر، سنگ سفید آهکی، سنگ مرمر سیاه و… استفاده کرد؛ علاوهبر آنها برای سقف آن از آجرهایی با رنگ قرمز و چوب استفاده نمود. این معماری که برای پاسارگاد به کار رفته درواقع تلفیقی از معماری یونان، ایران، بینالنهرین، و مصر بوده است؛ چراکه سازههای دیگری از پاسارگاد و نقش برجستههایی که در آن به کار رفته شباهت بسیاری با معماری بینالنهرین و مصر داشته است.
بخش های مختلف پاسارگاد شیراز
پاسارگاد درواقع یکی از تمدنهای ایران باستان به شمارمیرود که در دوران هخامنشی بنا شده است، این سازه به دلیل قدمت زیادی که دارد از سازهها و معماریهای مختلفی نیز ساخته شده و به همین دلیل تفاوت بسیاری با سازههای آن زمان دارد. پاسارگاد از بخشهای متفاوتی به وجود آمده که نمایی خارقالعاده را در آن ایجاد کرده است و به همین خاطر است که امروزه افراد زیادی برای بازدید از آن به شیراز سفر میکنند. برخی از بخشهای مهم آن شامل:
۱. مقبره کوروش بزرگ
آرامگاه یا همان مقبره کوروش یکی از بخشهای مهم در پاسارگاد به حساب میآید که توجه افراد بسیاری را به خود جلب کرده است. این مقبره از دو بخش بنای اصلی و پلکان تشکیل شده که بخش ابتدایی آن پلکان بوده که با ارتفاعی حدود یک متر و بنای اصلی که همان بخش دوم بوده با نیم متر ارتفاع بنا شدهاند. مقبره کوروش یکی از سازههای باشکوه و شگفتانگیز در مجموعه پاسارگاد است که تقریباً یک قرن قبل این مقبره به عنوان مقبره مادر سلیمان به شمار میرفت. برای این نما از سنگ سفید آهک استفاده کردهاند به همین دلیل از ظاهری کاملا ساده برخوردار بوده و نمایی بینظیر را در آن ایجاد کرده است.
۲. باغ پادشاهی
باغ پادشاهی درواقع یکی از مهمترین و قدیمیترین باغهای ایران باستان به شمار میرود که سالهاست با درنظر گرفتن معماری آن باغهای بزرگ را میسازند. این باغ بینظیر به نام پردیس کوروش بزرگ نیز شناخته میشود و این باغ همانند دیگر بخشهای پاسارگاد، توسط کوروش کبیر ساخته شده است. باغ پادشاهی در گذشته با جویهای سنگی، وجود پرندگان، درختان، گلها، و وجود دو کوشک در اطراف آن نمایی بسیار دلنشین را به خود اختصاص داده است، که افراد در آن زمان میتوانستند در هنگام مراجعه به این باغ زیبا برای استراحت کردن از آنها استفاده کنند.
۳. برج سنگی(آرامگاه کمبوجیه) پاسارگاد
برج سنگی امروزه با نامهایی مانند زندان سلیمان و مقبره کمبوجیه نیز شناخته میشود و همچنین یکی از سازههای بسیار قدیمی در دوره هخامنشی به حساب میآید. این برج سنگی در گذشته حدود چهارده متر ارتفاع داشته که امروزه تنها یک دیوار از آن وجود دارد.
در قلب دشتی که هر گوشهاش نشانهای از تاریخ ایران را در خود دارد، در پاسارگاد شیراز، بنایی به نام زندان سلیمان وجود دارد که گفته میشود آرامگاه کمبوجیه، فرزند ارشد کوروش بزرگ، است. کمبوجیه در دوران پادشاهی پدرش، حکمران بابل بود و پس از مرگ کوروش، جانشین او شد. او با فتح مصر و سایر کشورگشاییهای خود، به تثبیت نظم و امنیت در سراسر امپراتوری پرداخت.اما درباره آرامگاه کمبوجیه اختلافنظرهایی وجود دارد. برخی باور دارند که بنای تخت رستم، در چهار کیلومتری شمال تختجمشید، آرامگاه او بوده است. عدهای دیگر معتقدند که بنای سنگی تخت گوهر، که بین تختجمشید و نقش رستم قرار دارد، محل دفن کمبوجیه است. با این حال، عده زیادی با استناد به کتیبهای که در ویرانههای زندان سلیمان در پاسارگاد کشف شده است، این بنا را آرامگاه واقعی کمبوجیه میدانند.هرچند هنوز مشخص نیست کدام یک از این فرضیات درست است، اما هر کدام از این مکانها اهمیت ویژهای دارند و محققان و تاریخدوستان بسیاری را به خود جذب میکنند. زندان سلیمان در پاسارگاد نیز همچنان یک نقطه پر رمز و راز برای پژوهشهای باستانشناسی و مکانی جذاب برای بازدید علاقهمندان به تاریخ ایران است
۴. کاروانسرای مظفری
این کاروانسرا همانطور که از نام آن پیداست در دوران آل مظفر بنا شده است. در آن زمان که کوروش بزرگ حکومت را در دست داشت افراد بسیاری با کاروانهای معتدد از آنجا عبور میکردند که همین باعث شد تصمیم بر احداث یک کاروانسرا بگیرند و به همین دلیل کاروانسرای مظفری در نزدیکی مقبره کوروش ساخته شد تا افراد بتوانند برای استراحت به آن مراجعه کنند. اما امروزه این کاراوانسرا تنها شالوده و دیوارهای آن مشخص و قابل مشاهده است.
۵. تنگه بلاغی پاسارگاد شیراز
این تنگه به طول دوازده متر در قسمت جنوب غربی پاسارگاد واقع شده که امروزه یکی از قدیمیترین بخشها و یا گذرگاههای پاسارگاد به حساب میآید. این تنگه بینظیر در سالهای گذشته به دلیل وجود جنگلها و وجود رودخانهها، درختان و… عبور کردن از آن امکانپذیر نبود و تنها افراد برای عبور از آن میتوانستند از یک مسیر بسیار باریک در داخل یک کوه استفاده کنند.
این تنگه بلاغی در میان افراد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و در زمانی توسط این تنگه بسیاری از مراکز پادشاهی هخامنشیان به هم وصل میشدند که به دلیل مزیتهای بسیاری مانند پوشش گیاهی، عبور کردن از رودخانه، وضعیت آبوهوایی و… که به خود اختصاص داده حیوانات بسیاری در آن زندگی میکنند،اما امروزه به دلیل شکارهای بیرویه حیات وحش کمی در آن مشاهده میشود.
۶. پل پاسارگاد شیراز
این پل در سال ۱۳۴۲ در منطقه پاسارگارد مشاهده شد؛ پل پاسارگاد دیوارهای آن از سنگهای آهکی بنا شده که پنج ردیف ستونی در میان آن قرار گرفته است. این پل به دلیل اینکه قدمت بسیاری دارد چندان اطلاعات مشخصی از آن وجود ندارد و بعضی از افراد معمار بر این باورند که این پل ب روی یک آبراهه منشعب رودخانه پلوار قرار گرفته است.
معرفی برخی از کاخ های پاسارگاد شیراز
در منطقه پاسارگارد شیراز کاخهای بسیاری در چهارباغ واقع گردیده که کاخهای زیادی را به خود اختصاص داده است، برخی از این کاخهای موجود در مرکز محوطه پاسارگارد شامل:
۱. کاخ بارعام(کاخ پذیرایی کوروش) پاسارگارد
کاخ بارعام در واقع همان کاخ پذیرایی به شمار میرود که حدود ۲/۴۷۲ متر مربع وسعت داشته و تالارهای بسیار بزرگی نیز در آن ساخته شده است. این کاخ بارعام به دلیل اینکه از قدمت بسیار بالایی برخوردار است امروزه تنها یکی از ستونهای تالار آن باقی مانده و قابل مشاهده است. تالارهای درون این کاخ چهار ورودی برای آنها ساخته شده که هرچهارتای آنها به ایوان متصل میشوند. این تالار زیبا برای ساخت ستونها و درهای آن از سنگ آهک سیاه استفاده شده که طرحها و نقاشیهای مختلفی مانند انواع حیوانات، ترکیبی از پاهای انسانها و عقاب و… در آن به وجود آوردهاند تا نمایی حیرتانگیز را در آن ایجاد کنند. در این کاخ بارعام یا پذیرایی یکی از مهمترین و قدیمیترین کتیبههای میخی ایران باستان قرار گرفته که به زبانهای مختلفی مانند بابلی، ایلامی، و فارسی نوشته شده است.
۲. کاخ دروازه پاسارگاد
کاخ دروازه یکی از کاخهای مهم مجموعه پاسارگارد به شمار میرود که حدود ۷۲۶متر مربع وسعت دارد. این کاخ، تالارهای بسیاری در داخل آن با سنگ آهک سیاه ساخته شده که ساختاری شبیه به مکعب دوپلهای را به خود اختصاص داده است. کاخ دروازه پاسارگاد شباهت بسیاری با کاخ دوازده ملل تخت جمشید داشته به همین دلیل آن را نیز به عنوان دروازه ورودی پاسارگاد نیز میشناسند. کاخ تالاری از هشت ستون سنگی ساخته شده و کف آن را به صورت دو لایه سنگفرش کردهاند، در این کاخ طرحها و نقشهای بسیاری به کار رفته که یکی از کاملترین آنها که امروزه قابل مشاهده است، نقش و طرح انسان بالداری بوده که در درگاه شمال غربی آن واقع شده است.
۳. کاخ اختصاصی
کاخ اختصاصی نیز یکی دیگر از کاخهایی بوده که در نزدیکی مقبره کوروش بزرگ قرار گرفته است. این کاخ از تالاری با دو ایوانهای شرقی و غربی شکل گرفته که در آنها همانند دیگر کاخها طرح و نقشهای بسیاری برجا مانده است، این کاخ تالاری در زمان حکومت کوروش به عنوان منزل و یا اقامتگاه کوروش بزرگ ایجاد شده بود. در آن زمان برای ساخت این کاخ از سنگ آهکی سیاه، سنگ ماسهای کبود، سنگ سفید مرمرنما و… تشکیل شده که امروزه هیچکدام از این نماها و طرحها از آن باقی نمانده است.
بهترین زمان بازدید از پاسارگاد شیراز
سخن پایانی
پاسارگاد به عنوان یکی از قدیمیترین سازههای ایران باستان در شهرشیراز شناخته میشود که در دوره هخامنشیان توسط فردی به نام کوروش طراحی و ساخته شد. پاسارگاد شیراز از بخشهای متفاوتی تشکیل شده که به دلیل وجود آنها نمایی فوقالعاده زیبا را به نمایش میگذارد. معماری که برای این بنا به کار برده شده تلفیقی از هنر دست معماران ایرانی، مصری، بینالنهرین، و یونان بوده که به همین دلیل آرامگاه کوروش کبیر را بسیار شبیه به زیگورات ساختهاند. این مجموعه پاسارگارد تا حدود یک قرن پیش به عنوان مادر سلیمان نیز شناخته میشد. این سازه بینظیر دردوره هخامنشیان از محوطهها و باغهای بسیاری برخوردار بوده که زیبایی آن را دو چندان کرده است.
سوالات متداول:
مهمترین دیدنیهای پاسارگاد کدامند؟
آرامگاه کوروش بزرگ، کاخ دروازه، کاخ بار عام، آرامگاه کمبوجیه، کاخ اختصاصی، تل تخت، محوطه مقدس، کاروانسرای مظفری، مسجد اتابکی، باغ شاهی و آبراهههای آن، و برج سنگی از جمله مهمترین جاذبههای پاسارگاد هستند.
پاسارگاد کجای شیراز است؟
پاسارگاد در شهر سعادتشهر، در ۲۰ کیلومتری جاده شیراز به اصفهان واقع شده است.
پاسارگاد چند کیلومتری شیراز است؟
فاصله پاسارگاد از شیراز حدود ۱۳۰ کیلومتر است و برای طی کردن این مسیر حدود ۱.۵ تا ۲ ساعت زمان نیاز دارید.
مهمترین بنای پاسارگاد چیست؟
مهمترین بنای پاسارگاد آرامگاه کوروش است که یکی از اصلیترین جاذبههای گردشگری این مجموعه به شمار میرود.
مجموعه پاسارگاد در کدام بخش استان فارس قرار دارد؟
این مجموعه در شهرستان پاسارگاد و بخش پاسارگاد قرار دارد. این ناحیه به عنوان دشت مرغاب نیز شناخته میشود.
مجموعه پاسارگاد یادگار کدام سلسله است؟
مجموعه پاسارگاد یکی از آثار بهجای مانده از دوران هخامنشی است و بخش عمدهای از بناهای آن در زمان کوروش کبیر ساخته شده است.
پاسارگاد به دلیل اهمیت تاریخی و فرهنگی خود، یک مقصد محبوب برای گردشگران و علاقهمندان به تاریخ و باستانشناسی است. اگر قصد سفر به شیراز را دارید، بازدید از پاسارگاد یکی از تجربههایی است که نباید از دست بدهید.
