در این مقاله از مجله سفر گردشرو یکی از ساختمان های ارزشمند و تاریخی بنام کاخ گلستان را مورد بررسی و معرفی قرار خواهیم داد. پس اگر برنامه تهرانگردی دارید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
مختصری درباره شهر تهران
تهران پایتخت و بزرگترین شهر ایران است، واقع در شمال ایران. این شهر در استان تهران واقع شده و مرکز فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشور است. تهران دارای جمعیت بسیار زیادی است و یکی از شهرهای پرتراکم جهان محسوب میشود.
شهر تهران در عصر قاجار عنوان پایتخت انتخاب شد و از آن زمان به‌عنوان مرکز اصلی حکومت، صنعت، تجارت و فرهنگ در ایران شناخته میشود. تهران دارای امکانات فراوانی از جمله مراکز تاریخی، فرهنگی، پارک‌ها، موزه‌ها و بازارهای متنوع است.
از جمله جاهای دیدنی تهران می‌توان به برج میلاد، موزه ملی ایران، گلستان کاخ، اشاره کرد. همچنین تهران دارای مسیرهای متروی عظیمی است که از جمله ویژگی‌های حمل و نقل عمومی شهر محسوب میشود.
برج میلاد نیز به‌عنوان یک نماد معاصر این شهر شناخته میشود. موزه‌ها، پارک‌ها و بازارهای تهران نیز جاذبه‌های گردشگری مهمی دارند.
تهران همچنین دارای سیستم حمل‌ونقل عمومی فراوانی است، از جمله متروی پرسرعت و اتوبوس‌های شهری که امکان دسترسی آسان به نقاط مختلف شهر را فراهم کرده‌اند. این شهر یک مرکز تجاری نیز محسوب میشود که در آن مراکز خرید معروفی نظیر مرکز خرید ایران‌مال و گالری میلاد واقع شده‌اند. ساکنان اصلی شهر تهران در طول تاریخ اغلب فارسی زبان بودند، اما با گسترش و رشد این شهر، افراد و گروه‌های مختلفی از اقوام مختلف مانند آذری، کرد، مازندرانی، گیلک، ارمنی، عرب، لر و غیره به تهران مهاجرت کردند. در حال حاضر، اکثر ساکنان تهران به زبان فارسی صحبت می‌کنند و بسیاری از آنها لهجه تهرانی دارند. با توجه به آمار سرشماری اخیر در سال ۱۳۹۵، جمعیت تهران به حدود ۸٬۷۳۷٬۵۱۰ نفر رسیده است و در ۲۲ منطقه شهری و ۳۷۴ محله مختلف زندگی می‌کنند.
اکثر ساکنان تهران اهل دین اسلام و شیعه هستند، اما اقلیت‌های یهودی، مسیحی، ارمنی و سنی نیز در این شهر ساکن هستند.
سوغات و صنایع دستی تهران ممکن است در مقایسه با برخی شهرهای دیگر کشور، چندان گسترده و غنی نباشند، اما تعدادی از محصولات محلی و جذاب وجود دارند که می‌توانند به عنوان یک یادگار خوب از این شهر شناخته شوند: پُشته دوزی، گلیم و جاجیم بافته ایلات تهران، کارهای خراطی با چوب،انواع جواهرات و زیورآلات، کیف و کفش چرمی، آثار شیشه‌ای، نمدمالی
تهران به عنوان پایتخت ایران دارای پارک‌ها و بوستان‌های زیبا و تنفس‌گاه‌هایی است که مردم شهر و گردشگران از آنها بهره‌مند می‌شوند. برخی از مهمترین پارک‌ها و بوستان‌های تفریحی تهران عبارتند از:
پارک ملت یکی از مشهورترین پارک‌های تهران است که در منطقهٔ شمال شرقی شهر واقع شده است. این پارک با مساحت بزرگ و امکانات متنوع، یک مقصد تفریحی و ورزشی برای ساکنان و بازدیدکنندگان پارک جنگلی لویزان یکی از مقاصد طبیعت زیبا در ایران است. این پارک در استان تهران واقع شده و محلی آرام برای گردش و تفریح در میان طبیعت بکر میباشد. با درختان سبز جلوه‌ای از زیبایی طبیعت را ارائه می‌دهد.
خرید در تهران : بازار تجریش یکی از مراکز خرید و بازارهای محلی در شمال تهران است. این بازار در منطقه‌ای با فضای سنتی و تاریخی واقع شده و یکی از مقاصد محبوب برای خرید و گردش در این منطقه محسوب میشود.
بازار تجریش با دارا بودن فروشگاه‌ها و مغازه‌های مختلف، انواع کالاها و سرویس‌ها را ارائه می‌دهد. از لباس‌های سنتی و صنایع دستی تا محصولات غذایی محلی، در این بازار می‌توانید تنوع زیادی از کالاها را پیدا کنید.
همچنین، بافت معماری سنتی بازار تجریش و حضور فروشندگان با محصولات محلی، به این بازار جلوه‌ای خاص و فرهنگی می‌بخشد. بازدید از این بازار به گردشگران امکان می‌دهد تا به نزدیکی با فرهنگ و زندگی مردم این منطقه آشنا شوند و لحظاتی خاص را در فضای سنتی و دلپذیر بازار تجریش سپری کنند.
بازار کیف و کفش در خیابان سپهسالار و میدان بهارستان یکی از مراکز مهم خرید این حوزه در شهر است. این منطقه به دلیل تنوع و کیفیت محصولاتی که ارائه میشود، جذابیت زیادی برای خریداران دارد.
در خیابان سپهسالار و میدان بهارستان، فروشگاه‌ها و مغازه‌های زیادی وجود دارند که به صورت تخصصی در زمینه کیف و کفش فعالیت می‌کنند. این بازار مکانی مناسب برای خرید انواع کیف و کفش از جمله مدل‌های رسمی، ورزشی یا مخصوص فصول خاص است.
تنوع طرح‌ها و برندهای معتبر در این بازار، خریداران را به انتخاب‌های متنوع و با کیفیت ترغیب میکند. همچنین، موقعیت مرکزی این بازار باعث میشود که به راحتی قابل دسترسی باشد و مسیری ایده‌آل برای خریداران علاقه‌مند به کیف و کفش باشد.
اماکن مذهبی و زیارتی تهران
امامزاده صالح یک مقدس‌زیارت معتبر در ایران است که به احترام امامزاده‌ای به نام صالح بن موسی الکاظم (علیه‌السلام) ساخته شده است. این امامزاده معمولاً به عنوان یک مکان مذهبی و پاره‌ای از زیارت‌نامه‌ها و سفرهای دینی مردم شناخته میشود.
مسجد سپهسالار یکی از معروفترین مساجد تاریخی در ایران است و در شهر تهران واقع شده است. این مسجد به سبب زیبایی معماری و تاریخ تولید آن، جاذبه‌ای برای بازدیدکنندگان و گردشگران دارد.
مسجد سپهسالار در منطقهٔ بازار گردشگری تهران واقع شده و معمولاً به عنوان یکی از نمادهای معماری شهر تهران شناخته میشود. این مسجد در دوران قاجار ساخته شده و ویژگی‌های معماری آن نمایانگر هنر و ذوق هنرمندان آن دوره میباشد.
آب و هوای تهران
ب و هوای تهران به عنوان پایتخت ایران، به دلیل واقع‌شدن در ارتفاعات و شرایط جغرافیایی مختلف، متغیر و متنوع است. تهران دارای آب و هوای نیمه خشک و نیمه مرطوب با تأثیرات سه فصل است. در زمستان‌ها سرد و بارانی، بهارها معتدل و گل‌آور و تابستان‌ها گرم و خشک میباشد.
دماها در تهران بسته به فصل و ماه تغییر می‌کنند. به طور کلی، دماهای زمستان از حدود ۵-۶ درجه سانتیگراد در شب به گاهی حدود ۱۸-۲۰ درجه سانتیگراد در روز متغیر می‌شوند. در تابستان‌ها دماها به بیش از ۳۵ درجه سانتیگراد می‌رسد.
بارندگی در فصل‌های پاییز و زمستان بیشتر است و تهران تحت تأثیر البرز قرار گرفته که این کوهستان سبب شکل‌گیری بارندگی‌های جوی میشود. در تابستان‌ها بارندگی کمتر است و اکثراً به صورت گرد و خاک و یا زخمی بارانی رخ می‌دهد.
معرفی
کاخ گلستان یک مجموعه ارزشمند از ساختمان‌های تاریخی در استان تهران است که در طول دوره‌های مختلف ساخته شده‌اند. این کاخ به لحاظ معماری، ارزش هنری و تاریخی، یکی از مهمترین میراث‌های تاریخی کشور محسوب میشود و طی سال‌ها مقصد گردشگران داخلی و خارجی بوده است. این مجموعه از بناهای گوناگون تشکیل شده است که هرکدام ارزش‌های منحصربه‌فرد خود را دارند.
کاخ گلستان شامل ایوان تخت مرمر، تالار سلام، تالار آینه، تالار سفره‌خانه، خلوت کریمخانی، تالار برلیان، عمارت بادگیر، کاخ شمس‌العماره، تالار الماس و کاخ ابیض میشود. ایوان تخت مرمر و خلوت کریمخانی، به دوران کریم‌خان زند تعلق دارند و قدیمی‌ترین ساختمان‌های این مجموعه هستند.
- مساحت کاخ گلستان : مساحت کاخ گلستان در حدود ۴٫۵ هکتار میباشد.
تاریخچه کاخ گلستان
در دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار، کاخ گلستان به عنوان محل تاج‌گذاری او شهرت یافت. این تجربه باعث شد که معماری کاخ تحت تأثیر قرار گیرد و به شکلی جدید با اقتباس از عناصر اروپایی تغییر کند. در دوره قاجار، کاخ گلستان به عنوان مرکز حکومت، اقامتگاه سلطنتی، و مکانی برای آموزش هنرمندان و معماران خدمت می‌کرد و به همین دلیل این مجموعه در قرن ۱۹ به عنوان یک مرکز مهم هنری شناخته می‌شد.
در زمان حکومت مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه، و احمد شاه قاجار، تغییرات چندانی در ساختار کاخ گلستان رخ نداد؛ اما اهمیت این دوران به دلیل وقایع تاریخی مهمی همچون انقلاب مشروطه و تأثیرات آن بسیار مهم بود. در دوران پهلوی اول و دوم نیز، کاخ گلستان تغییراتی را تجربه کرد و به نوعی با مسائل معاصر جامعه هماهنگ شد.
تکیه دولت، که به دستور ناصرالدین شاه در سال ۱۲۸۴ هجری قمری ساخته شد، یکی از ساختمان‌های بزرگ و مهم تاریخ معماری تهران است. این ساختمان با هزینه‌ای بالغ بر ۳۰۰ هزار تومان در حدود پنج سال ساخته شد و در ضلع جنوب شرقی کاخ گلستان و جنوب غربی شمس‌العماره قرار داشت.
تکیه دولت از نظر معماری با سایر تکیه‌های تاریخی تهران متفاوت بود. برخی محققان اعتقاد دارند که طراحی این ساختمان تأثیرات آمفی‌تئاترها و تماشاخانه‌های غربی را نشان می‌دهد، در حالی که دیگران آن را به تقلید از کاروان‌سراها و تکایا و میدان‌های ایران مربوط می‌کنند.
نمای بیرونی تکیه دولت به شکل منشوری هشت‌ضلعی بود و در داخل به صورت استوانه‌ای طراحی شده بود. این ساختمان سه ورودی جداگانه برای آقایان، بانوان و پادشاه داشت.
با گذشت زمان و تأثیرات مشروطه و فرهنگ غربی، تکیه دولت از اهمیت خود افت داشت و پس از ظهور نمایش‌های جدید در ایران، به تدریج از رونق خود از دست داد. این ساختمان به‌عنوان بزرگترین نمایش‌خانه کشور شناخته می‌شد، اما سال‌ها متروکه ماند. در سال ۱۳۲۵، به دلیل ساخت یک شعبه بانک ملی، تکیه دولت تخریب شد.
اندرون و خوابگاه ناصری
ناصرالدین شاه تغییرات زیادی در مجموعه گلستان ایجاد کرد که یکی از این تغییرات، گسترش عمارت اندرون بود. این ساختمان از روی کاخ دولمه باغچه سلطان عثمانی الهام گرفته و به نام “خوابگاه ناصری” شناخته می‌شد. در دوره پهلوی اول، به منظور از بین بردن نشانه‌های شهوت‌رانی، این بنا تخریب شد و در جای آن، فضایی برای ساختمان‌های وزارت دارایی ایجاد شد.
معماری کاخ گلستان
داخل کاخ نیز معماری زیبا و دلنشینی حاکم است. اتاق‌ها با استفاده از چیدمان‌ها، نقاشی‌ها و آینه‌های بزرگ زینت‌بخش شده‌اند. سقف‌های زیبا و آثار هنری دیواری، جلوه اصالت و تاریخ را به نمایش می‌گذارند.
کاخ گلستان به عنوان یک مهمانخانه و مرکز حکومتی برای شاهان قاجار استفاده می‌شد و امروزه به عنوان موزه و محل بازدید گردشگران شهر تهران شناخته میشود.
باغ‌های کاخ گلستان نیز دارای آبنمای زیبا، گلجون‌ها، و نهارخوری‌های مختلف می‌باشند.
کاخ گلستان به عنوان یک مجموعه تاریخی، شامل چندین کاخ و تالار سلطنتی در محیطی باغ‌بندی میشود. این مجموعه با معماری ایرانی آغاز شده و سپس با برقراری مراودات تجاری، سیاسی، و فرهنگی با کشورهای اروپایی، تحول و تغییراتی را به سبک نئوکلاسیک اروپا تجربه کرد. به همین دلیل امروزه نمونه‌ای از تلفیق بین سبک معماری ایرانی و اروپایی در این مجموعه مشاهده میشود که هر بیننده‌ای را شگفت‌زده میکند.
یکی از بهترین نمونه‌های کاشی‌کاری در کاخ گلستان قابل مشاهده است که مضامین گوناگونی از جمله اساطیر، شکار و شکارگاه، بزم، عاشقانه، رزم و نبرد، مناظر، بناهای تاریخی، پادشاهان، درباریان و مقامات حکومتی، مذهبی و … را شامل میشود. در این کاشی‌کاری‌ها تأثیر گسترش ارتباط با فرهنگ غرب و حمایت از هنر به وضوح قابل مشاهده است. بافت نورپردازی و نگاه به طبیعت که از ویژگی‌های برجسته نقاشی غربی است، به همراه شیوه‌های سنتی تصویرسازی ایرانی ترکیب شده‌اند.
تزیینات طلاکاری روی سنگ، یکی از جنبه‌های جذابیت‌بخش شمس‌العماره و تخت مرمر در دوران قاجار را تشکیل می‌دهد. در این تزیینات، از ورق فلزی به ویژه طلا استفاده شده که مهارت بی‌نظیر هنرمندان طلاکوب آن زمان را به نمایش می‌گذارد. استفاده از طلا در زینت‌بندی معماری کاخ گلستان زیبایی ان را بیشتر میکند.
شمس العماره
شمس‌العماره یکی از بناهای تاریخی مهم در تهران است که در دوره قاجار احداث شده است. این بنا به عنوان بخشی از مجموعه کاخ گلستان شناخته میشود نام “شمس‌العماره” به معنای “آفتاب معماری” است و به دلیل زیبایی معماری و تزئینات آن این نام را به خود گرفته است.
این ساختمان با استفاده از مختلف عناصر معماری ایرانی مانند گنبد، ستون‌ها، کاشی‌کاری‌ها و تزئینات طلاکوبی به شکل بسیار زیبا و شگفت‌آوری طراحی شده است. تزئینات طلاکوبی بر روی سنگ‌ها به ویژه در دوران قاجار، جزء جلبه‌های هنری این معماری است که زیبایی و ارزش بیشتری به شمس‌العماره افزوده است. این بنا که پنج طبقه دارد در سال ۱۲۸۴ هجری قمری ساخته شد و با ارتفاع ۳۵ متر، بلندترین ساختمان زمان خود بود. این ساختمان تحول مهمی را در معماری ایران به ارمغان آورد زیرا برای اولین بار از فلز در ساخت آن استفاده شد. این اقدام نشان از پیشرفت و نوآوری در صنعت ساختمان‌سازی ایران دارد.
شمس‌العماره با نمای باشکوه و زیبا، همچنین تزئینات داخلی خود که از آینه‌کاری، نقاشی و گچ‌بری بهره‌مند است، به هر بیننده‌ای شگفت‌انگیز می‌آید. این تزئینات نه تنها زیبایی بینظیری به ساختمان می‌بخشند بلکه نمایانگر هنر و صداقت در اجرای مفاهیم معنوی و فرهنگی ایرانی هستند.
ایوان تخت مرمر
ایوان تخت مرمر یک بخش مهم از مجموعه کاخ گلستان در تهران است. این ایوان در دوره قاجار احداث شده و به عنوان یکی از نمادهای زیبای هنر معماری ایران شناخته میشود. ایوان تخت مرمر نمادی از شکوه و ارگ مراسم‌های دوران قاجار و محل انجام مراسم رسمی و مهم در دوران سلطنت این دودمان بوده است.
این ایوان با ساختاری مجلل و زیبا، از سنگ‌ها و مرمر سفید ساخته شده است. آرایش این ایوان شامل تزیینات نقاشی، کاشی‌کاری، و نقش‌برجسته‌های طلاکوبی است که از هنرمندی و ذوق هنری هنرمندان قاجار گواهی می‌دهد.
ایوان تخت مرمر به عنوان مکانی با ارزش تاریخی و فرهنگی در میان زیارت‌گاه‌ها و موزه‌های تهران جا افتاده و گردشگران و علاقه‌مندان به هنر و تاریخ را به خود جذب میکند. ین تخت شامل ۶۵ قطعه مرمر بزرگ و کوچک بود. طراحی تخت به‌شکلی بود که به یادآوری تخت حضرت سلیمان بیفتد، که روی دوش آن سه دیو و ۶ فرشته یا انسان قرار دارند. علاوه بر یک اژدها و دو شیر، ابیاتی از ملک الشعراء در ستایش فتحعلی شاه نیز روی این تخت مرمر حجاری شده است.
محوطه کاخ گلستان
محوطه کاخ گلستان یکی از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی بسیار مهم در تهران است. این محوطه که در محلهٔ گلستان و نزدیک به میدان ونک قرار دارد، شامل انواع کاخ‌ها، اتاق‌ها، برج‌ها و باغ‌های زیبا میشود. کاخ گلستان با معماری خاص و تزئینات هنری فراوان، یکی از نمادهای هنر معماری قاجاری در ایران است.
در محوطه کاخ گلستان، تنوع زیادی از نماها و تزئینات هنری مشاهده میشود. از کاشی‌کاری‌ها و نقاشی‌های زیبا تا تزئینات طلاکوبی، هر کدام به تاریخ و هنر این دوره اشاره دارند. باغ‌های بزرگ و دلنشین نیز از جلبهای این محوطه به حساب می‌آید.
موزه‌های مختلف در داخل محوطه نیز شامل آثار هنری، جلد و جو متنوعی از تاریخ ایران را برای بازدیدکنندگان به نمایش گذاشته‌اند. این محوطه با غنی‌ترین جلوه‌های فرهنگی و تاریخی ایران را به گردشگران ارائه می‌دهد.
کاخ اختصاصی در محوطه گلستان، شامل تالارهای سلام، عاج، آینه، ظروف، و برلیان میشود. این کاخ با طراحی و تزئینات خاص خود جزء بخش‌های بسیار زیبا و مهم مجموعه‌ای از اثرات هنری و تاریخی است که در دوران قاجار احداث شده‌اند. تالارها و اتاق‌های این کاخ به عنوان مکان‌های برگزاری مراسم‌های رسمی و سلطنتی در دوران سلطنت شاهان قاجار به کار می‌رفتند و هم‌اکنون نیز به عنوان یک جزء ارزشمند از تاریخ هنر معماری ایران محسوب می‌شوند.
تالار سلام
تالار سلام یکی از اجزای مهم کاخ اختصاصی در محوطه گلستان است. این تالار با طراحی و تزئینات منحصر به فرد خود به عنوان یکی از فضاهای با ارزش و زیبا در دوران قاجار درخشان است. نام “سلام” احتمالاً به خاطر اهمیت و توجه ویژه‌ای است که به این تالار در برگزاری مراسم‌ها و مجالس اجتماعی و سلطنتی داشته‌است.
تالار سلام به عنوان بخشی از کاخ اختصاصی مجموعه گلستان، با استفاده از تزئینات زیبا، نقوش هنری و کاربرد هنرهای دستی، جلوه‌ای بی‌نظیر به این فضا می‌بخشد. این تالار شاهد برگزاری مراسم‌های مختلف از جمله مراسم دولتی و فرهنگی در دوران سلطنت قاجار بوده و امروزه نیز به عنوان یک میراث فرهنگی مهم در تاریخ هنر ایران شناخته میشود.
موزه مخصوص
در این موزه، اشیای نفیسی که از دوران حکومت شاهان قاجار به جا مانده‌اند، به نمایش گذاشته می‌شوند. این اشیاء ممکن است از اتاق موزه ناصرالدین شاه و یا به عنوان هدیه از سایر پادشاهان و هنرمندان هم‌عصر آنها به دست آمده باشند یا توسط خود شاهان قاجار خریداری شده باشند. این مجموعه نمایشی از ذخایر فرهنگی و هنری ایران در دوران قاجار را به نمایش می‌گذارد و به بازدیدکنندگان این امکان را می‌دهد که به نزدیکی با تاریخ و زندگی در دوره حکومت شاهان قاجار بیافریند.
موزه نگارخانه
بخش دیگری از حوضخانه تالار سلام به موزه نگارخانه اختصاص دارد که شامل تابلوهای نقاشی ایرانی دوره قاجار است. این موزه دو بخش اصلی دارد:
- بخش جنوبی: در این بخش، پرده‌های نقاشی از دوران قاجار به نمایش گذاشته شده‌اند. این پرده‌ها آثار هنرمندان بزرگی همچون میرزا بابا نقاشباشی شیرازی، اسماعیل جلایر، ابوالحسن ثانی علی اکبر خان مزین الدوله و دیگر هنرمندان برجسته این دوره را به تصویر می‌کشند.
- بخش شمالی: این بخش به نمایش آثار نقاشان متاخر دوره قاجار می‌پردازد. آثار هنرمندانی همچون محمود خان صبا، کمال الملک، مصورالملک و آقا میرزا موسی در این بخش به نمایش گذاشته شده‌اند.
این دو بخش در سال ۱۳۷۴ به یک بخش تبدیل شدند و در سال ۱۳۷۶ به‌عنوان موزه نگارخانه به کار خود ادامه دادند. این موزه فضایی زیبا و معنوی است که اثار هنری ارزشمند دوره قاجار را به نمایش می‌گذارد.
تالار آینه
یک بخش قابل توجه از شهرت این تالار به نقاشی مشهور “کمال‌الملک” از تالار آینه و حاکم ناصرالدین شاه اختصاص دارد که پنج سال به طول انجامید. نکته جالب درباره این نقاشی، ابعاد گسترده‌ای است که تالار در آن به نظر می‌آید و این ویژگی، هنر نقاشی را در افزودن عظمت به تالار به وضوح نشان می‌دهد. در مقایسه با تالار واقعی، این تصویر بسیار بزرگ‌تر به نظر می‌رسد، که نشان‌دهندهٔ مهارت و ابداع هنرمند است.
تالار عاج
تالار عاج، یکی دیگر از ساختمان‌های باشکوه گلستان است که اگرچه تاریخ دقیق ساخت آن مشخص نیست، اما بر اساس شواهد، قبل از تالار سلام و تالار آینه بنا شده است.
در اوج زیبایی این تالار، می‌توان در تابلوی آبرنگ محمود خان ملک الشعرا که در سال ۱۲۸۶ هجری قمری از نمای بیرونی تالار ترسیم شده، غرق شد. این نقاشی نشان‌دهندهٔ تالار عاج با سه ارسی بزرگ، ایوانی با ۶ ستون و یک راه پله است.
در حال حاضر، دو مجسمه بزرگ فیل در این تالار قرار دارد که ممکن است علت نام‌گذاری آن به “تالار عاج” باشد؛ هرچند برخی باور دارند که در گذشته از این فضا برای پذیرایی و سرو غذا استفاده می‌شده و نام صحیح آن “تالار آج” است که در زبان ترکی به‌معنای گرسنه ترجمه میشود.
تالار ظروف
تالار ظروف در سال ۱۳۴۴ بر روی بقایای سازه‌های عهد قاجار احداث شد و همانطور که از نامش پیداست، برای نگهداری و نمایش برخی از هدایایی که پادشاهان کشورهای اروپایی به شاهان قاجار اهدا کرده‌اند، به کار می‌رود. این هدایا شامل سرویس چینی مربوط به جنگ‌های ناپلئون بناپارت، سرویس جواهرنشان اهدایی ملکه ویکتوریا، سرویس اهدایی الکساندر سوم، سرویس اهدایی نیکلای اول امپراتور روسیه و … می‌باشند که بازدید از آنها تجربه‌ای لذت‌بخش است.
تالار برلیان
تالار برلیان به دلیل داشتن چندین اتاق زیبا که مملو از آینه‌کاری و چلچراغ هستند، از آن جهت شهرت یافته است. پیش از ساخت تالار برلیان، کاخ یا تالار بلور از بناهای دوران فتحعلی شاه در این محل وجود داشت. این تالار به دلیل فرسودگی در دوران ناصرالدین شاه تخریب شد و تالار برلیان به جای آن احداث گردید. در دوره مظفرالدین شاه، علاوه بر مرمت ساختمان، تزیینات زیبایی به آن افزوده شد. تابلوی رنگ روغنی از تالار مذکور قبل از این مرمت نیز وجود دارد که در تالار سلام نگهداری میشود.
در زمان حکومت ناصرالدین شاه، از تالار برلیان برای نگهداری هدایای اهداء شده توسط پادشاهان خارجی استفاده می‌شد و در دوره پهلوی، به عنوان مکانی برای برگزاری مهمانی‌های رسمی دربار مورد استفاده قرار گرفت.
عمارت بادگیر
عمارت بادگیر که در ضلع جنوبی مجموعه گلستان واقع شده، در دوران فتحعلی شاه ساخته شده و در عهد ناصرالدین شاه تغییرات زیادی طی کرد که نتیجه آن امروزه قابل مشاهده است.
این عمارت به‌علاوه از ارسی‌ها و ستون‌های زیبا، بالاخانه‌ها، گوشواره‌ها و دهلیزهایی نیز برخوردار است که به چشم می‌خورند. تزیینات فراوانی نیز در عمارت بادگیر به‌کار رفته که شامل نقاشی، آینه‌کاری، گچ‌بری، منبت‌کاری و زرنگاری میشود. بخش جذاب‌ترین این عمارت، تالار شاه‌نشین است که دارای ۹ ارسی، ازاره‌های مرمری منقوش، آینه‌کاری، دو ستون مارپیچ نقاشی‌شده، کفپوش معرق هفت رنگ، نقاشی دیوارها و سقف میباشد و نگاه هر بازدیدکننده را به خود جلب میکند.
تالار الماس
تالار الماس یکی از بخش‌های قدیمی مجموعه گلستان است که پس از عمارت بادگیر واقع شده و به دلیل آینه‌کاری‌های خاص در داخل آن به نام “الماس” معروف است. مقرنس‌های آینه‌کاری در ایوانچه سمت جنوبی این تالار، از باقی‌مانده‌های آثار عهد فتحعلی شاه هستند و به عنوان قدیمی‌ترین بخش این ساختمان شمار می‌روند. تصمیم به ساخت این تالار توسط دستور فتحعلی شاه گرفته شد؛ با این حال، در دوره ناصرالدین شاه، تغییراتی در تزیینات و ظاهر این تالار اعمال شد. این تالار از دهلیزها، بالاخانه‌ها و پستوهای متعددی را شامل میشود
کاخ ابیض
در زمان حکومت سلطان عبدالحمید، پادشاه عثمانی، تعدادی از وسایل گران‌قیمت از جمله مبل‌های استیل لوئی شانزدهم، دو عدد آینه، پرده‌های مخملی، مجسمه‌های برنزی، و چند فرش دست‌بافت ترکیه به ناصرالدین شاه اهدا شدند. در آن زمان، کاخ‌های پادشاه در اوج زیبایی و شکوه بودند و نیازی به این وسایل نداشتند. به همین دلیل، ناصرالدین شاه تصمیم گرفت کاخ جدیدی را در گوشه‌ای از محوطه گلستان برای نمایش این اثاثیه‌ها احداث کند. پس از ساخت این کاخ، او دستور داد تا با تأثیرات معماری اروپایی، کاخ را سفید بپوشانند و برای پله‌ها از مرمر سفید استفاده کنند. به همین دلیل، این بنا به نام کاخ ابیض شهرت یافت.
پس از مراسم چیدن وسایل اهدایی از سلطان عبدالحمید، تالار باشکوه این کاخ به نام “تالار عبدالحمید” شناخته شد. این کاخ به عنوان محل کار صدراعظم و نخست وزیر در دولت‌های بعدی به کار گرفته شد و در طی سال‌ها به عنوان محل جلسات هیئت دولت نیز مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۳۳۲، این کاخ به عنوان مرکز هنری و فرهنگی بهره‌مند از آثار هنری زیبا شد. سپس، در سال ۱۳۴۷ تبدیل به موزه‌ای مردم‌شناسی شد که علاوه بر ارائه پوشش مردان و زنان دوره قاجار، لباس‌ها و پوشاک مختلف مناطق ایران نیز به نمایش گذاشته میشود. این موزه از جمله باارزش‌ترین و قدیمی‌ترین موزه‌های مردم‌شناسی ایران محسوب میشود.
کتابخانه کاخ گلستان
کتابخانه گلستان، با تقسیم به دو بخش کتابخانه نسخ خطی و کتابخانه چاپی، مهمترین مراکز فرهنگی و علمی در ایران محسوب میشود.
زمان تأسیس بخش نسخ خطی و گنجینه به اوایل قرن ۱۳ هجری قمری برمی‌گردد؛ زمانی که توسط فتحعلی شاه قاجار با نام کتابخانه شاهنشاهی تأسیس شد. اما بخش کتابخانه چاپی در دوران پهلوی دوم فعالیت خود را آغاز کرد و در ابتدا در طبقه اول کاخ ابیض مستقر بود. سپس در سال ۱۳۸۴ به فضایی بزرگ‌تر در ضلع شمال شرقی کاخ منتقل شد.
این کتابخانه به بیش از ۷۰۰ هزار کتاب تاریخی، هنری، و چاپ سنگی میزبانی میکند. از این میان، حدود ۲۵۰۰ کتاب تاریخی ارزشمند از دوره قاجار به عنوان یک منبع غنی از کتب این دوره شناخته میشود.
در بخش کتب چاپی، دیوان شمس با ۵۲ سال تجربه، به عنوان قدیمی‌ترین کتاب مجموعه شناخته میشود. در همین راستا، «طوفان البکاء» به عنوان قدیمی‌ترین کتاب از دوران قاجار شناخته میشود که تنها ۵۶ نسخه از آن در دنیا باقی مانده و تصاویری از زندگی و داستان‌های امامان را روایت میکند. در بخش نسخه‌های خطی نیز، کتاب‌هایی چون مرقع گلشن، هزار و یک شب، نسخه شاهنامه بایسنقری و قرآن‌های نفیس دوره فتحعلی شاه و قدیمی‌ترین نسخه‌ها جزء آثار برجسته محسوب می‌شوند.
کتابخانه گلستان، برخلاف سایر کتابخانه‌های عمومی، دارای ویژگی‌های خاص خود میباشد و امکان دسترسی به آن تنها برای افرادی از قشر دانشجویان، استادان، نویسندگان و محققان با ارائه معرفی‌نامه امکان‌پذیر است.
امکانات و خدمات کاخ گلستان
چایخانه کاخ گلستان: در حین گشت‌وگذار در اطراف کاخ گلستان، می‌توانید در چایخانه آنجا کمی استراحت کنید و از دمنوش‌های معطر یا غذاهای خوشمزه آنجا لذت به خود بیافزایید.
عکاسی با حال و هوای دوران قاجار: در طول بازدید از کاخ گلستان، به غرفه عکاسی مراجعه کنید و با پوشیدن لباس‌های سنتی قاجاری، خود را در محیطی با هویت تاریخی قرار دهید و خاطرات لحظات خاص خود را با یک عکس خاص ثبت کنید .
تور مجازی از کاخ گلستان
اگر به دلیل شرایط فعلی یا دورهای خاص نتوانید به صورت حضوری از کاخ گلستان بازدید کنید، می‌توانید از تور مجازی این کاخ بهره‌مند شوید. در این تور مجازی، شما به یک تجربه دیدنی از معماری زیبا و تاریخی کاخ گلستان خواهید رسید. از طریق راهنمایی مجازی، می‌توانید اجزای مختلف کاخ، اتاق‌ها، باغ‌ها و زینت‌های قاجاری را بشناسید.
همچنین، این تور مجازی ممکن است شامل توضیحات تاریخی، هنری و فرهنگی درباره کاخ گلستان باشد که باعث افزایش دانش شما درباره این اثر تاریخی خواهد شد. برخی از تورهای مجازی شامل تصاویر و ویدئوهایی از داخل کاخ و اطراف آن نیز می‌شوند تا تجربه شما نزدیک‌تر به یک بازدید واقعی باشد.
چگونه به موزه گلستان تهران برویم؟
اگر قصد دارید با خودروی شخصی به کاخ گلستان بروید، به موارد زیر توجه داشته باشید. خیابان‌های منتهی به کاخ گلستان مانند باب همایون، صور اسرافیل، داور و سبزه میدان مناسب تردد اتومبیل نیست و وسایل نقلیه نمی‌توانند در این محدوده تردد کنند. بنابراین، بهتر است خودروی خود را در خیابان‌های اطراف پارک کرده و ادامه مسیر را پیاده‌رویی انجام دهید. همچنین باید به یاد داشته باشید که این منطقه در محدوده طرح ترافیک قرار دارد.
برای رسیدن به کاخ گلستان، بهترین راه از مترو است. به ایستگاه پانزده خرداد بروید و سپس با پیاده‌روی کوتاه به کاخ گلستان برسید. همچنین، از اتوبوسها استفاده کنید که از خطوطی عبور می‌کنند که در ایستگاه گلوبندک توقف دارند. در صورت استفاده از تاکسی، بهتر است به چهارراه گلوبندک رفته و از آنجا تاکسی به سمت کاخ گلستان سوار شوید. این تاکسی‌ها در نقاط مختلفی از شهر مانند فلکه دوم صادقیه، میدان فاطمی، میدان انقلاب، خیابان جمهوری اسلامی، میدان رازی و … قابل دسترسی هستند.
هزینه و زمان پیشنهادی بازدید از کاخ گلستان تهران چه قدر است؟
ساعات بازدید از کاخ گلستان در شش ماه اول سال از ساعت ۹ صبح تا ۶ عصر و در شش ماه دوم از ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر میباشد. بلیط‌ها تا ساعت ۴:۳۰ عصر به فروش می‌رسند. زمان بازدید از این مجموعه حدوداً دو ساعت طول خواهد کشید، بنابراین مناسب است که برنامه بازدید از دیگر جاهای دیدنی تهران را در نظر بگیرید و بازدید از کاخ گلستان را به ساعات پایانی روز نندازید تا از دیدن همه جا بهره‌مند شوید. حتماً به یاد داشته باشید که برای ورود به این مجموعه باید بلیط تهیه کنید.
فصل مناسب برای بازدید از کاخ گلستان تهران چه زمانی است؟
بهترین زمان برای بازدید از کاخ گلستان در تهران بهار و تابستان است. در این فصول، هوا معمولاً مطبوع و گلها در باغ‌های اطراف کاخ شکوفه می‌دهند، که زیبایی تجربه بازدید را افزایش می‌دهد. همچنین، دمای ملایم تر در این فصول امکان لذت بردن از گردش در محوطه باغ‌ها و کاخ را فراهم می‌سازد. بنابراین، اگر قصد بازدید از کاخ گلستان را دارید، بهار و تابستان مناسب‌ترین زمان‌هاست.
در نزدیکی کاخ گلستان از چه جاهای دیدنی می‌توان بازدید کرد؟
بازار بزرگ تهران: خانه تاریخی مستوفی الممالک پارک شهر
بازار تاریخی عودلاجان
چه هتل‌هایی در نزدیکی کاخ موزه گلستان تهران برای اقامت وجود دارد؟
هتل امیرکبیر
هتل امیرکبیر یکی از هتل‌های معروف در تهران است. این هتل در منطقه مرکزی تهران واقع شده و به عنوان یکی از هتل‌های معتبر و با سابقه شهر محسوب میشود. امکانات رفاهی و خدماتی که این هتل ارائه می‌دهد، از جمله اتاق‌های مجهز به تمامی امکانات، رستوران‌ها، سالن‌های کنفرانس، و سرویس‌های مختلف، آن را به یک گزینه مناسب برای اقامت در تهران تبدیل کرده است. برای اطلاعات بیشتر و رزرو امکان دارد با سایت رسمی هتل یا از طریق سایر وب‌سایت‌های رزرواسیون تماس بگیرید.
- تهران- خیابان ناصرخسرو- نرسیده به خیابان دارالفنون- پلاک۲۲۰
هتل اخوت
هتل اخوت حمام مجهز به لوازم بهداشتی مانند شامپو، صابون، مسواک و خمیردندان را نیز داخل اتاق ها تعبیه کرده است. هتل اخوت به فکر سرگرمی مهمانانش بوده و داخل هر اتاق تلویزیون قرار داده تا مهمانان اوقات فراغت خود را به تماشای برنامه مورد علاقه خود بنشینند. اتاق‌های این هتل فاقد خدمات و امکاناتی مانند چای ساز، سیستم تهویه مطبوع، اینترنت و صندوق امانات است.
- تهران، خیابان خیام شمالی، مقابل پارک شهر، خیابان صور اسرافیل، پلاک۱۱۳
چه رستوران‌ها و غذاخوری‌هایی نزدیک به کاخ موزه گلستان تهران هستند؟
رستوران شرف الاسلامی
در بازار تهران یک مقصد خوش طعم برای علاقه‌مندان به غذاهای ایرانی است. اینجا شما می‌توانید لذت غذاهای متنوعی از جمله ته‌چین مرغ زعفرانی، زرشک‌پلو، باقالی‌پلو با گردن، چلوخورشت قیمه‌بادمجان، چلوخورشت قورمه‌سبزی، چلوکباب‌های متنوع از جمله چلو کوبیده، چلو برگ، چلوکباب سلطانی و جوجه‌کباب را تجربه کنید.
ته‌چین مرغ به عنوان یکی از معروفترین غذاهای این رستوران شناخته میشود، اما تمامی غذاها در اینجا دارای طعم خاص و خوشمزه‌ای هستند. اگر به دنبال یک تجربه متفاوت در فضای بازار تهران هستید، رفتن به این رستوران یک گزینه عالی است.
یکی از امتیازات این رستوران این است که خدمات ارسال غذا نیز ارائه میشود. این به شما امکان می‌دهد تا در هر مکانی که هستید، غذاهای مورد علاقه‌تان را سفارش داده و در محل موردنظر تحویل بگیرید.
قیمت مناسب غذاها در این رستوران با توجه به حجم و کیفیت غذاها بسیار جذاب است. پس اگر به بازار بزرگ تهران سفر کردید، حتماً باید این رستوران را در لیست مکان‌هایی که می‌خواهید غذا بخورید، قرار دهید. رستوران شرف الاسلامی با تنوع و کیفیت غذاها، تجربه خوبی را برای شما به ارمغان خواهد آورد.
- آدرس : تهران – بازار بزرگ – به سمت مسجد شاه – داخل حیاط مسجد شاه – راه سمت راست – رستوران شرف الاسلام
رستوران مسلم
رستوران مسلم با افتخار غذاهای اصیل ایرانی را به مشتریان خود ارائه می‌دهد. از جمله غذاهای محبوب این رستوران، ته‌چین است که به عنوان یکی از نقاط قوت منوی آن شناخته میشود. ته‌چین، غذایی خوشمزه و معتبر است که هر کسی که به مسلم آمده، تجربه آن را از دست نمی‌دهد.
منوی رستوران مسلم متنوع بوده و انواع کباب، چلوها و سایر غذاهای ایرانی را دربرمی‌گیرد. تمام غذاها با استفاده از مواد تازه و با کیفیت تهیه می‌شوند تا به مشتریان احساسی از طعم اصیل و خوشمزه دهند. همچنین، با وجود کیفیت بالا، قیمت‌های رستوران مسلم مناسب و مقرون به صرفه است.
آمدن به رستوران مسلم بیشتر از یک تجربه غذایی است؛ بلکه یک سفر به دنیای طعم‌های فراموش‌نشدنی ایرانی است.
- تهران خیابان پانزده خرداد،نبش سزه میدان،کوچه ی حج رحیم خان پلاک۴
نتیجه گیری
کاخ گلستان، یکی از جواهرهای فرهنگی تهران، مجموعه‌ای تاریخی و زیباست که در قلب شهر و در محوطه‌ای سبز و آرام واقع شده است. این کاخ در دوره قاجار ساخته شده و مکانی برای انجام مراسم‌ها و دیدارهای رسمی بوده است.
کاخ گلستان دارای باغ‌های زیبا و تالار هایی است که زیبای بینظیری دارد .ساختارهای مختلف این مجموعه شامل درب‌ها و تالارهای با طراحی هنرمندانه و دیوارهایی تزئینی با نقاشی‌های زیبا میباشد.
کاخ گلستان به عنوان میراث جهانی یونسکو شناخته شده و بازدیدکنندگان را به دنیایی از هنر و تاریخ هدایت میکند. این مکان تاریخچه‌ای طولانی دارد و نمادی از زیبایی و شکوه فرهنگ ایرانی است.
