جنگل های حرا در قشم از خاص ترین و عجیب ترین جاذبههای گردشگری ایران محسوب میشوند. برای دیدن این جنگلها باید با قایق به دل خلیج فارس بزنید. جنگل های حرا در زمانهای خاصی به زیر آب فرو میروند و زمانی که سطح آب پایین میآید از دل آب بیرون میآیند و صحنهای عجیب و به یاد ماندنی را برای هر بینندهای رقم میزنند.
همه چیز درباره جنگلهای حرا
جنگل های حرا (مانگرو) از جاذبه های محبوب جزیره قشم هستند که با نام جنگل دریایی نیز شناخته میشوند. پوشش گیاهی این منطقه را درختان چندل و حرا تشکیل میدهند. درختان جنگلهای حرا با مد دریا به زیر آب فرو رفته و در زمان جزر، به مرور از دل آب بیرون میآیند. درباره درختان حرا افسانهها و داستانهای محلی متعددی وجود دارد. برای مثال گفته میشود که درختان حرا از اشک چشم انسان روییدهاند یا برخی معتقدند که این درختان سوغات هندوستان هستند که در نزدیکی بندر لافت کاشته شدهاند.
شرایط اکوسیستمی منطقه حرا خاص بوده و زیستگاه پرندگان مهاجر متعددی نظیر کفچه نوک تیز، کاکائی، سلیم خاکستری، گیلانشاه، حواصیل هندی، حواصیل بزرگ و… است. تقریبا ۸۰ درصد آبزیان خلیج فارس در جنگلهای حرا تخم ریزی میکنند. در جنگلهای حرا انواع دوزیستان، آبزیان و پرندگان زندگی میکنند. برخی از موجوداتی که ممکن است در این منطقه ببینید عبارتند از مارهای دریایی، لاک پشتها و ماهیهای مختلف. جنگلهای حرا در سال ۱۳۵۱ وسعتی معادل ۸۲۳۶۰ هکتار داشته و به نام منطقه حفاظت شده حرا شناخته میشدند. این جنگلها در سال ۱۳۵۴ توسعه پیدا کرده و به ۵۸۶۸۶ هکتار رسیدند و عنوان پارک ملی به آنها اختصاص یافت. در سال ۱۳۵۶ جنگلهای حرا به شبکه جهانی انسان و زیست کره یونسکو ملحق شدند. این جنگلها هم اکنون زیر نظر اداره کل محیط زیست استان هرمزگان محافظت و نگهداری میشوند.
درخت حرا
درختان حرا دارای ارتفاع بین ۳ تا ۶ متر هستند و شاخ و برگ سبز روشن دارند. این درختان آب شورزی بوده و میتوانند آب شور دریا را تصفیه کنند و بخش شیرین آن را جذب کرده و نمک آن را دفع کنند. درختان حرا در حقیقت تصفیه خانه آب شیرین کن طبیعی دریا هستند. قدمت درختان جنگلهای حرا بسیار زیاد بوده و این درختان در تمامی فصول سرسبز هستند. به همین علت جنگلهای حرا به جنگلهای همیشه بهار نیز شهرت دارند. درختان حرا در ماه خرداد پر از گلهای زرد رنگ شده و زیبایی خاصی پیدا میکنند.
این درختان در طی میلیونها سال تغییر یافته و توانستهاند خود را با آب شور دریاها سازگاری دهند. این درختان همچنین با جزر و مد دریای نیز سازگاری دارند و در مقابل امواجهای دریایی مقاوماند. درختان حرا از مقاومترین گونههای گیاهی محسوب میشوند. دانههای درختان حرا ابتدا روی درخت جوانه زده و سپس از پایه مادری خود جدا شده و در گلهای پای درختان فرو میروند. این جوانهها نهال جدیدی به وجود آورده و به این شکل تکثیر میشوند. برگان درختان حرا باریک و بیضی شکل بوده و میوه آنها نیز بادامی شکل است. این میوهها در تابستان میرسند و بعد از گذشت مدتی در آب افتاده و ریشه میزنند. درختان حرا ریشههای کوتاهی داشته و تعداد زیادی ریشه فرعی دارد که به سمت بالا حرکت میکنند. این ریشههای فرعی به طور متوسط میتوانند تا ۳۰ سانتی متر رشد کنند.
کاربرد درخت حرا
درختان حرا کاربردهای مختلفی دارند که به طور مختصر در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد:
- مردم در گذشته از گل جنگل حرا برای لاغر شدن استفاده میکردند. این گل دارای نمک و آهک است.
- درختان حرا عمری طولانی داشته و به همین دلیل تنههایی محکم دارند. در گذشته از تنههای محکم درخت حرا باید ساخت دهل استفاده میشده است و اولین دهل جزیره قشم با استفاده از چوب درختان حرا ساخته شده است.
- شیره درون آوندهای درختان حرا برای درمان بیماریهای رایج پوستی استفاده میشود.
- چوب درخت حرا در اثر سوختن دود سیاهی از خود منتشر نمیکند بنابراین برای تهیه زغال از آن استفاده میشود.
- میوه و برگ درخت حرا خواص دارویی متنوعی دارند.
- ریشههای درختان حرا مانند سدی طبیعی در مقابل طوفانها و امواج دریایی عمل میکنند.
- از چوب درختان حرا در تهیه خمیر کاغذ استفاده میشود.
- تامین غذای دام
- تولید چوب
جنگلهای حرا کجاست؟
جنگلهای حرا از جاذبههای گردشگری هرمزگان محسوب میشوند. این جنگلها در تنگه خوران و در بخشی مابین استان هرمزگان و جزیره قشم واقع شدهاند. جنگلهای حرا در سواحل شمال غربی جزیره قشم قرار داشته و زیباترین بخش این جنگلها در مثلث منطقه گازی گورزین، روستای کوران و بندر لافت واقع است. هیچ راه خشکی از سواحل قشم به جنگلهای حرا وجود ندارد. برای دسترسی به جنگلهای حرا تنها راه آبی موجود است. برای دسترسی به این جنگلها باید به اسکله سهیلی، اسکله بندر لافت یا اسکله روستای طبل بروید و از آنجا قایقی را کرایه کنید. اسکله سهیلی مشهورترین اسکله برای سفر به جنگلهای حرا محسوب میشود و دارای امکاناتی نظیر سوپر مارکت، سرویس بهداشتی و فروشگاه صنایع دستی و سوغاتی است.
بهترین زمان سفر به جنگلهای حرا
با توجه به گرمای هوا در مناطق جنوبی کشور اواخر پاییز، اوایل زمستان یا اوایل بهار بهترین زمانهای سفر به این جنگلها محسوب میشوند. ساعت بازدید از جنگلهای حرا متغییر بوده و قایقرانها اطلاعاتی خوبی در این زمینه دارند. اگر در حد فاصل بین جزر و مد دریا در جنگلهای حرا باشید، این احتمال وجود دارد که قایق شما گیر بیفتد؛ اما نگران نباشید چون قایقرانها از زمان جزر و مد دریا اطلاع دارند. جزر و مد در جنگلهای حرا تقریبا هر ۶ ساعت یک بار اتفاق میفتد.
هزینه بازدید از جنگلهای حرا
بازدید از جنگلهای حرا نیازی به تهیه بلیط ندارد. شما باید به اسکله رفته و سوار قایقهای تندرو یا کلبههای شناور شوید. هزینه استفاده از هر یک از آنها متفاوت است. این شناورها معمولا ۶ الی ۸ نفر ظرفیت دارند. شما میتوانید منتظر بمانید تا ظرفیت آنها تکمیل شود و سپس حرکت کند یا اینکه هزینه تمام افراد را بپردازید و قایق را به طور دربست اجاره نمایید.
جاذبههای گردشگری نزدیک به جنگل حرا
از جاذبههای گردشگری نزدیک به جنگلهای حرا میتوان به این موارد اشاره کرد:
- تنگه چاهکوه: در فاصله ۲۶ کیلومتری از جنگلهای حرا
- دره تندیسها: واقع در فاصله ۸ کیلومتری از جنگلهای حرا
- بام قشم: واقع در فاصله ۷ کیلومتری از جنگلهای حرا
- دره ستارگان: واقع در ۵۳ کیلومتری جنگلهای حرا
- گورستان تاریخی روستای لافت: ۳۵ کیلومتر از جنگلهای حرا فاصله دارد.
- قلعه پرتغالیها: در فاصله ۳۴ کیلومتری از جنگلهای حرا
همچنین در نزدیکی جنگلهای حرا روستاهای سهیلی، طبل و هفت رنگو قرار دارند. در این روستاها میتوانید رستورانهای متنوع و اقامتگاههای متعددی را بیابید.
سخن پایانی
جنگل های حرا از شگفت انگیزترین جاذبههای گردشگری جزیره قشم هستند. درختان این جنگل با مد دریا به زیر آب فرو رفته و با جزر به مرور سر از آب بیرون میآورند. اواخر پاییز یا اوایل بهار بهترین زمانهای سفر به جنگلهای حرا محسوب میشوند. برای بازدید از این جنگلها میتوانید از قایقهای تندرو یا کلبههای شناور استفاده کنید.
