نادر شاه افشار بنیان گذار سلسه افشاریه، نبوغ نظامی بی‌مانندی داشت. پیکر نادر شاه پس از قتلش به مشهد منتقل شد و در آرمگاهی که در هنگام حیاتش دستور ساختش را داده بود دفن شد. ساختمان جدید باغ موزه نادری در سال ۱۳۴۲ به همت انجمن آثار ملی ایران ساخته شد. این آرامگاه در کنار زیبایی‌هایی که دارد، امروزه به عنوان موزه‌ای تماشایی شناخته می‌شود که در آن می‌توان با شخصیت قدرتمند نادر شاه آشنا شد و هم می‌توان از خاطرات دلاورمردی مردمان ایران زمین دیدن نمود.
مشخصات بنا
ساختمان آرامگاهی که نادر شاه دستور ساختش را داده بود، شامل یک ایوان و چهار اتاقِ کوچک و دو راهرو در دو طرف ایوان بود که قبر در وسط قرار داشت. وسعت ساختمان ۵۴۵ مترمربع بود و در میان یک باغ قرار داشت. این ساختمان در دوره‌های بعدی به‌مرور ویران شد. باغ موزه اکنونی نادرشاه افشار در باغی به مساحت ۱۴۴۰۰ مترمربع ساخته شده و شامل ۲ تالار، مقبره، سکویی ۱۲ پله‌ای، پوشش خیمه مانند، غرفه های صنایع دستی، سکوی مرتفع با مجسمه نادرشاه و غرفه فروش کتاب است. کل بنای این موزه روی سکوی مرتفعی با ارتفاع ۲ متر از زمین بنا شده است.
معماری
موزه نادری باخلاقیت و درایت مهندس هوشنگ سیحون و به‌دست مجسمه ساز فقید و برجسته ایرانی استاد ابوالحسن صدیقی ساخته شده است. معماری خلاقانه این موزه و آرامگاه جذابیت خاصی به این باغ موزه داده است. زنده‌یاد مهندس سیحون با ترکیب نمادهای تاریخی مختلف، اثری ماندگار خلق کرده است. ساختمان باغ موزه نادری بر اساس دو شکل هندسی مربع و مثلث طراحی شده است. همچنین طرح کلی آرامگاه به صورت یک شش ضلعی بوده وپوشش دیوارهای داخلی آن از سنگ های مرمر اُخرایی رنگ مراغه به کار گرفته شده تا قتل نادرشاه در داخل چادر را بهتر تداعی کند. سنگ قبر نادر شاه از شکل و طرح الماس دریای نور، یادگار گران بهای نادرشاه از فتح هندوستان، حجاری شده است.
تاریخچه
نادر شاه از آنجایی که پادشاهی آینده نگر بود، دستور ساخت مقبره‌ای در مشهد را قبل از مرگش صادر کرده بود. در سال ۱۱۴۵ هجری قمری کار ساخت این مقبره خشتی به پایان رسید. این مقبره در مجاور چهارباغ شاهی و روبروی حرم امام رضا بنا نهاده شد. پس از مرگ نادر شاه و با اتمام رسیدن حکومت افشاریان به مرور زمان در طی سالیان متوالی این آرمگاه روبه ویرانی نهاد. قوام‌السلطنه حاکم آن زمان خراسان در محل یکی از مقابر ویران شده نادری، آرامگاه تازه‌ای برای نادرشاه ساخت.
مقبره‌ای که قوام‌السلطنه ساخته بود نیز به مرور زمان آسیب دید و سرانجام آرامگاه امروزی در طی ۶ سال یعنی ۱۳۳۶ تا ۱۳۴۲ با همت انجمن آثار ملی ایران وقت ساخته شد.
آنچه در موزه می‌توانید ببینید
در محوطه باغ موزه نادری مجسمه برنزی نادرشاه با تبرزینی در دست که به سربازان برای یورش به دژخیمان برجسته و پرآوازه ایرانی طراحی این مجسمه را برعهده گرفته است. این مجسمه برروی برجی به ارتفاع دوازده متری قرار گرفته شده است. پای مجسمه برنزی، لوله توپ جنگی را مشاهده میکنید که از اشغالگران پرتغالی توسط دلیرمردان ایرانی به غنیمت گرفته شده است. این اثر تاریخی از حیث هنری نیز اثری برجسته به شمار می رود. پس از گذر از این تندیس پر ابهت به فضای سبز این آرمگاه که وسعتی حدود ۱۴۴۰۰ متر مربع دارد می‌رسیم. دو تالار اصلی و آرامگاه در این فضا قرار دارند.
این دو تالار به معرفی آثار تاریخی دوران گذشته می‌پردازد.
- تالار اول: تالاری برای به نمایش گذاشتن اشیائی که معرف آثار تاریخی دوره افشاریه هستند. این تالار شامل انواع البسه، پوشاک رزمی نظامیان دوره افشاریه، انواع سلاح‌ها وسایل سوارکاری همانند زین و برگ اسب از دوره افشاریه تا قاجار، تابلو‌های نقاشی از نادر شاه و صحنه‌های جنگ مانند تابلویی از جنگ کرنال، چند نسخه خطی نفیس از جمله تاریخ جهان‌گشای نادری و دو شمشیر متعلق به نادر شاه قرار دارد که روی یکی از آن‌ها« السلطان نادر» حک شده و دیگری که در سال ۱۱۴۸ هجری در روز تاج‌گذاری نادر شاه در دشت مغان از طرف ملت ایران به وی هدیه داده شده یک بیت شعر طلاکوب شده است.
- تالار دوم: در این تالار به نمایش برخی تصاویر و نیز پاره‌ای اطلاعات تاریخی در ارتباط با زندگی نادرشاه افشار و سلسه افشاریه و صفوی همچنین کلنل محمدتقی خان پسیان اختصاص یافته‌است.
امکانات
در این موزه عکاس‌خانه‌ای برای گرفتن عکس‌های یادگاری با لباس های زیبای دوره افشاریه تعبیه شده است. در این آرامگاه گلخانه‌ای زیبا و همچنین کتاب‌خانه‌ای با صدها جلد اثر نفیس وجود دارد. از طرف دیگر حضور این آرامگاه در شهر مشهد باعث رونق سوغاتی فروشی‌های اطراف موزه شده است. هتل و مسافرخانه‌ها، رستوران‌ها و ایستگاه اتوبوس و تاکسی از دیگر امکاناتی است که در چندقدمی باغ موزه نادر وجود دارد.
آدرس
خراسان رضوی، شهر مشهد، خیابان شیرازی، ضلع شمال غربی چهارراه شهدا
از حرم تا آرامگاه نادر حدود ۵ دقیقه پیاده‌روی فاصله دارد.
هزینه و زمان پیشنهادی بازدید چه قدر است؟
- هزینه بازدید: …
- ساعات بازدید: همه روزه از ۹ صبح تا ۱۷
- این آرامگاه در ۵ روز اول فروردین و سوگواری‌های رسمی تعطیل می‌شود
راه‌های دسترسی
- اتوبوس شهری
- با استفاده از تاکسی
- مترو: درصورتی‌که از خط سه استفاده میکنید، در ایستگاه چهارراه شهدا پیاده شوید.
از چه جاهای دیدنی دیگری در نزدیکی موزه می‌توان بازدید کرد؟
- مسجد گوهرشاد
- حرم اما رضا (ع)
- موزه مرم شناسی
- مجنمع گردشگری بابا قدرت
- خانه تاریخی داروغه
سخن پایانی
باغ موزه نادری از آن دسته جاهای دیدنی مشهد است که حداقل باید یک بار ببینید. به معرفی باغ موزه نادری مشهد پرداختیم که بخشی از تاریخ ایران را در خود دارد. تاریخچه ساخت، علت ساخت این بنا، جاذبیت ها، معماری آن ، تعریف‌و‌تمجید‌‌هایی که از این باغ کردیم، شما را به هوس گردشگری در موزه باغ نادری خواهد انداخت.
